გაზიარება

ოჩოპინტრე

ფინთი თუ არა ხარ, მონადირეც არა ხარ. მე რომ პირველად დათვი მოვკალი, ისეთი ვიყავი, ჩემს დანახვაზე მოსაბრუნებლები ხდებოდნენ მასწავლებლები. ქალამნები მეცვა, - აი, ჭვინტები, თითს ვერ მოაკაუჭებ იმოდენად, აბგა მეკიდა, - ყმაწვილი ჩაიმალებოდა შიგ. ერთი წიგნი მეგდო ხოლმე და ერთიც რვეული. დანარჩენი კოჭებით, ვაშლებითა და ათასი ეშმაკობებით მქონდა სავსე. ლახტში ღორის ხმელი საყელოთი მცემდნენ და თვალს ვერ მახამხამებინებდნენ. საგნებში კიდევ - სულ სუსტები! მაშინ სუსტობა იყო. მე ვიყავი სულ სუსტებიანი ჯგუფში და გადაზნექილი. ეგა, გადაზნექილი, დიდი იყო, ულვაშებდაპეწილი. გაიძახა ერთხელ ისაკა მასწავლებელმა დაფასთან და, რა ვიცი, კაცო, რა ღმერთი გაუწყრა, გამოიყვანა მაგალითი! გამოიყვანა მაგალითი და დავცხე ტაში. ტაში ეგეთი არ უნდაო, გამიშალა შიგ ყბაში ისაკა მასწავლებელმა, წამავლო ქეჩოში, მიმიყვანა კართან და, რომ მკრა ჭიტლაყი, საბჭოს კედელთან გავიჭიმე დეკეულის ტყავივით. აბგა ხელში მიჭირავს, ისაკა მასწავლებელი რომ ქეჩოში დამწვდა, მე აბგას ვეცი, - ვიცოდი, რასაც მიპირებდა, და აბგა წამოვიყოლე.

წამოვდექი, ჩავიბღერტე მუხლები, გავისინჯე გადაყვლეფილები, დავემუქრე ისაკა მასწავლებელსაც, გადაზნექილსაც და მთელ ჯგუფსაც, გადავიკიდე აბგა და წავედი სასაფლაოზე. ჯერ ქვებს ვუზუზუნებდი ისაკა მასწავლებლის ვაშლებს, დაკრეფილებს, ზემოდან. მერე ჩავჯექი და რკინის მესერების ძირებში ტყვიებს დავუწყე ძრობა. დავაძრე ბლომად, ერთი კაი მუჭა. ჩავედი შინ. არც დედაჩემი იყო შინ, არც არავინ. გადავადნე ის ტყვია, დავჭერი, დავამრგვალე. სამი მასრა საფანტით გავტენე, ერთში მსხვილი ტყვია ჩავდე, არ ვიცი, რისთვის, საყოველშემთხვევოდ. მოვიტეხე პური, ჩამოვიღე საწყალი ჩემი ძმის თოფი, ამოვიფარე გვერდზე და ჩავიპარე ჩვენს ხევში.

შემოდგომაა, ესე, ოქტომბრის ბოლო. ნისლია, თითქოს სცრის კიდეც. ჩვენი ხევი სუ ფოთლებით არის სავსე, ფოთლითა და შაშვებით, მაგრამ აქაც ეგეთი ფინთი ვარ, სანამ ზედ არ მივადებ ლულას, არაფერს არ ვესვრი, წამალი მენანება. ეგრე ახლო კიდევ არც ერთმა შაშვმა არ მიმიშვა. არც შაშვმა, არც ჩხართვმა. თანაც, არც მაინცდამაინც ვცდილობ. თითქოს რაღაცა მეწევა ზევით, მივდივარ და უფრო ზევით მინდა. იქ რომ ავალ, უფრო ზევით მინდა. თითქოს რა, იცი? შენც უნდა გახსოვდეს, როგორი თელები და ქორაფები იდგა თიხიანის თავში, მეჩვენება - ავათავებ იმ ჩამობნელებულ თელებსა და ქორაფებს და ველკეთილში გავალ. უცხო რამ მეწევა, სუ მიმარბენინებს გული. ავათავე ის თელიან-ქორაფიანიც, ავედი ე იქ, აი, - შავწყლებამდე. იქ რომ ავედი, იქ კი დაღლა ვიგრძენი, დავჯექი, წყალი დავლიე, პური ამოვიღე, ვჭამ. თოფი მუხლებში მიდგას, მხარზე მაქვს მიყუდებული. ისეთი სიწყნარეა, ფოთოლი რომ მოწყდება, სულ ისმის, რაკარუკით რომ მოდის. შევჭამე ის პური, თოფი ძირს დავდე, ისევ დავეწაფე წყალს. ვსვამ იმ წყალსა და იქ მესმის, - რაღაცა აფაჩუნდა, რაღაცა აბლარჯუნდა. ავხედე ისევე, წყალზე დაწაფებულმა. და, რასა ვხედავ, კაცო, - დათვი! ერთი ქოხისოდენა დათვი ამოსულა გადაწვენილ წიფელზე და თავის შემაგრებას ცდილობს. ის მაღლა არი, მე - დაბლა, თანაც მე - წოლელა. მცოდნე ხალხში რომ ვამბობ, შიშის ჟრუანტელი უვლით. მე კიდევა, ხომ გეუბნები, ეგეთი ფინთი ვარ, არც შიში ვიცი, არც არაფერი. ავი ქარი თუ წერა რომ აგიტანს, - ისევე, წოლელამ, გამოვიღე საფანტიანი ვაზნა, ტყვიიანი ჩავდე და, სანამ დათვი მიხვდებოდა რამეს, ვინ ვიყავი და რას იმასა ვშვრებოდი, ისევე ვუხივლე ქვემოდან. ეტყობა, წამალი ბევრი მომსვლოდა, ისეთი ხმა ჰქონდა, ერთმანეთს ეცა ქვეყნიერება. ის დათვი კიდევ აიწია აესე და ჩაიხვეტა იმ გადაწვენილი წიფლის უკან. აქ კი ვკარი ფხაჭი, ჯერ თოფიანად დავგორდი, მერე წამოვხტი და დავეშვი ხევ-ხევ, მშრალში თუ წყალში.

ჩემი საწყალი ძმა ბაღის ბოლოზე დამხვდა, ღობეზე ძეძვს ადებდა. დამინახა, თოფი რომ მეჭირა და გაფეთხუმებული რომ ვიყავი, - აიო, თუ არ დაგკიდებ მაღლა ფეხებითა და ნახავ შენაო. მე კიდევ გულამოვარდნილი ვეუბნები, - დათვი მოვკალი-მეთქი. - გაწყვიტე ხმა, შე მაიმუნების ბაირაღოო! - მოვკალი-მეთქი, ბიჭო, - ამოვიწყვიტე ყველანი. მაშინ ისიც შეფიქრიანდა, ის საწყალი. - სადაო, როგორაო. მოვუყევი, როგორც იყო და რაც იყო. დაუძახა ქვაკაცა ანდრუას, იმან იმას უთხრა, ესე და ესეაო. ახლა იმან დამიწყო, - გუდად ამოგიღებთ, თუ ტყუილს ამბობო. ამომიღეთ-მეთქი, როგორც გინდათ-მეთქი. წამოიღო ანდრუამაც თოფი, წავედით, მივდივართ და ეხლა ცოტა მეც მეეჭვება, - იქნება მარტო დაიჭრა, იქნება სულაც ავაცდინე, რა ვიცი! ისე ვარ, როგორც გაწურული. მივუახლოვდით შავწყლებს, - ღმერთო! - ვიძახი გუნებაში. ღმერთო-მეთქი და, საცა მე არ ვიწექი წყლის დასალევად, ზედ იქ არი დამხობილი, აი, გორა! გადაირივნენ ჩემი საწყალი ძმაცა და ეგ ქვაკაციც. უვლიან შორიშორ, ახლოს მისვლა ვერ გაუბედნიათ. მერე მაღლა ავედით და იქიდან ესროლა ანდრუამ. რა უნდა გაინძრეს, კაცო, რომ მივედით და ძლივსძლივობით ამოვაბრუნეთ, ჩემი ტყვია შიგ ყელში სძგერებოდა და ტვინში ასულიყო პირდაპირ. დამიწყეს კოცნა ჩემმა ძმამაც და ანდრუამაც, - როგორ გაბედე, ბიჭო, შე ფინთო, შე ეშმაკის სასიძოო. ეგრე იცოდა ჩემმა ძმამა. მე კიდევ ჩამოვუშვი ღაბაბი.

მონადირე შეშლილ ვარსკვლავზეა დაბადებული, ნათლიისშვილო. კვდებიან ხოლმე სიცილით ჩემი ქალაქელი ძმაკაცები. ჩამოვლენ ზაუერებითა, გოლანდ-გოლანდებითა, ძაღლებითა, მამაძაღლებითა, ნადირი კიდევ მაინც ჩემთან მოვა, შენ მესროლე, ელიზბაროო. მეც გადმოვუღებ იმ ჩემი საწყალი ძმის კონდახზე მავთულგადახვეულ თოფსა და ვესვრი. ვესვრი და არა სცდება. ხომ გაგიგონია:

მაღლამთის მონადირე ხარ, ბოლო გიხდება ხმლისაო,

ყველას მოსიყვარულე ხარ, შინაურისა, მტრისაო,

ალალო შენსა ვენახსა, ჭიგო უდგია მსხლისაო.

რაც იმას ღვინო გამოსდის, ნახევარია სხვისაო.

მართალია, ეგრეა.

წამო, ერთი ორი ხელადა კიდევა მაქვს დარჩენილი, ისიც დავლიოთ და მოვრჩეთ.

შავად ატალახებულ გზაზე ჭაღარათმაგაწეწილი, წელში წახრილი, გაცინებული ოჩოპინტრე მიაბიჯებს. გზის პირებზე ძაღლები იჯაგრებიან, იღრინებიან. ოჩოპინტრე რაღაცას მიტუტუნებს, - ტუი, ტუი, ტუი...