ბესიკი (გაბაშვილი ბესარიონ)

გაზიარება

„ან“-ზე სით მოხვალ

ათინად სიბრძნის-შემკრები

აზიად ვმგზავრობ არესა;

ამირბარს ვეყმე ავთანდილ,

ამოდ რა ლმობიარესა!

ალვისა მშვილდი შემშვენდა

ისრად არყისა მხმარესა;

არწივს აფსკასა შევაგენ,

ჰაერს მოფრინვა-მკმარესა.

ბაბილოვანით მრებელმან

ბასრა ვიხილე, მსუროდა;

ბარამის ქება მომესმა,

ბეჟან ვემონე ყმუროდა.

ბიისა მშვილდო ფიცხელო

ბარდის-ისრისა მძმურო და,

ბრანგვსა შეგტყორცე, ბაყვს ეცი,

ვის ჩვევით სისხლი გწყუროდა!

გულანშაროს მხილველს მგზავრსა

გურიად მოსლვა მენება;

გივსა ვეახლე გოდერძი,

მაშვრალს მსუროდა სვენება;

გრაკლი მშვილდად მაქვს და ისრად

გია, გმირთ მოგეხსენება,

გავაზსა გული განუპე,

ვაკმავე სისხლად ცენება.

დიგორის გარდამრებელმან

დვინსა მივმართე ვანებად;

დიმიტრის თავი ვამონე,

დარისპან ვახლდი ყმა ნებად.

დარიჩინისა მშვილდზედან

დაფნის ისარი კმა ნებად.

დევი შემაკვდა, დაყვშიგან

დავასე დასანანებად.

ევროპა მევლო სრულებით,

ზღვით ერანს გაველ ცურვითა;

ელისბარ ვნახე, მეკეთა,

ევსუქი ვახლდი სურვითა.

ეღატის მშვილდი უკვირდათ,

ეკლის ისრისა ჭურვითა;

ელქაჯს ვჰკრი, ენას დავასვი,

გახდის სიცოცხლე-მდურვითა.

ვლახეთი მოვვლე ყარიბმან,

ვარ-ციხეს მოველ გვიანად;

ვარამს ვესურვე, მიწოდდა

ველისარიონს ჭკვიანად.

ვარჯოვნის-მშვილდსა მიქებდნენ,

ვაზის-ისარსა ფრთიანად;

ვარას განვჰსწონდი ვეგზედან,

მწვადი ცეცხლს მაქვნდის მცვრიანად.

ზარღანს ვიყავ, ჭირ-ხილულმან

დავაგდე და ზახას მოვე;

ზალდასტანის მოყმეობა

მე ზურაბმან ბედად ვჰპოვე

ზეთის-ხისა მშვილდსა ისრად

ხე ზმილაკი შეუგროვე;

ზირაქას ვჰკარ ზურგსა ზედან,

ხელთ სიმარჯვე დავახსოვე.

თაბორის მთით ჩამოსრულმან

თრიალეთი მოვიხილე;

თარგამოსის მონამ თომამ

კაცი ვინმცა შევიცილე!

თელის მშვილდსა ისრის დარგად

თამრი სწორი შეუკილე ;

თახვსა თეძო შევალეწე,

გული ცეცხლი განუგრილე.

იამანეთით მოსრული

იმერეთს ვახლავ მეფესა;

იაკობისად დამიწოდს

იოსებს სიბრძნის-მკრეფესა

იასამანის მშვილდისთვის

ელის ისარს ვჰსთლი სეფესა ;

იადონს იდაყვ-მოლეწილს

ჰპოებენ სისხლ-ნაჩქეფესა.

კარნუთ კოლასა მრებელი,

ვმოგზაურობდი მთნებელი;

კვირიკეს ვახლდი კიკოლა,

წარსვლისა დამვედრებელი.

კიპარის-მშვილდის მკიდავი,

კირკიტას ისრით მსრებელი,

კოდალას კუჭსა დამსობი,

სახელის ვიყავ მკრებელი.

ლვის ვიყავ, ლაზეთს მოველ,

ზღვა, ტყე, ველნი მომეწონნეს;

ლეონ მიქეს, მასცა ვახლდი,

ლომინ მიხმეს, შემაგონეს.

ლიმონის-მშვილდს ლაფანის ხე

ქარქაშს ისრად შემიკონეს;

ლომთა ვჰფრეწდი, ლავიწს ვლეწდი,

ცილი ვერ სით მომიგონეს.

მარაღით მარანდისაკენ

ჩავიქროლე ცხენ-მალობით;

მანუჩარმა მიყმო მოსე,

დამაკვირვა მასპინძლობით.

მდგნარის მშვილდსა შევიბმიდი;

მურყანს რა ჰსჯობს მასროლობით?

მარჯანს მუხლსა განუხვრეტდი,

არად ვიყვი განმჰსტროლობით

ნიშაბურით მალ-მოსწრაფე,

ნუნისს მოველ ცხენ-მაშვრალი;

ნებროთს ვახლდი; „ნარიმანო“

ხშირად მხადდის არა წყრალი.

ნარინჯისა მშვილდი მებნეს,

ნარდიონის ისრით მთვრალი;

ნიბლიასცა ნიკარტს სისვრით

განუწონი სწორა კრკალი.

ონით წარსულს წარმყვა მანგი,

ორბეთს მიმყვა დია დანგი;

ოთარს ვეყმე გზით პირ-ზანგი,

მე ორესტი, ლომის ჭანგი.

ოლეს მშვილდი მოკლე თანგი,

ოსტერა მჰყვა ისრად ფრანგი;

ოყარს ორ-მხრივ გარდავლანგი,

ისრის პირსა ვჰხოცი ჟანგი.

პეტრე-ბრუხით პანკისს მოველ,

ყინვის მჩივი ვარდ-ნაზრობით;

პრიამს პართენ ვმსახურებდი,

თქვენც გასმიათ მეფე თხრობით.

პილპილს მშვილდი გამოვჰსთალე,

ისრად პანტას რა სჯობს რობით!

პილოს პირით განაკვეთსა

მივართმიდი სისხლთა ღვრობით.

ჟინვანს ყოფით მი-რა-მჭირდა,

ჟამურს შევვლე ოსთა ნახვად;

ჟურულს ვეთნე; ჟილბლაზ მარქვა,

უცხოს სჯულთა გარდამსახვად.

ჟვერსა ვჰსთლიდი მშვილდად, ჟოლა

ისრად მეპყრა წანამახვად;

ჟორჟორაკთა ჟრიალს ვსწყვეტდი,

ვიყავ მთათა გარდამლახვად.

რუს-თავს გიქებ მოსრული და

რეხას მდგომი სანადიროს;

როსტევანას მოყმე როსან

ველსა გაველ განაპიროს.

რაფინდის-მშვილდს თავი შესწონს,

როდის ისრით განაღიროს;

რქა-მარტოსა რიკად შეხვდა,

ძვალნი მუსრვად გარდებიროს.

სინდელთი ვნახენ არენი,

სისტანს ვეახლე ქებულსა;

საამის ყმობა დამშვენდა

მე, სეფედავლედ ხლებულსა.

სარვისა მშვილდი შეშვენდა

სუმბულთ ისართა კრებულსა;

სირინოზს სასტვენს უმზადე,

ვაი, მით დაშავებულსა!

ტრაპიზონს გიქებ რებული,

ტანძიას სტუმრად გებული;

ტროილის მოყმედ ხლებული

ტერენტი, გმირად ქებული

ტრევინთოს მშვილდის თნებული,

ტვიის ისრითა სრებული,

ტეტერის ტუჩს კრვით მხრებული,

ვარ თავის-იმედებული!

ურბნისს ურვა შემომადგა,

ურუმიად ვიმოგზავე;

უშანგ მიხმეს, შევეახლელ,

უთრუთ მიხმო, შევესწავე.

უდის მშვილდსა შევიბმიდი

ულპოლველის ისრითავე;

უზაბარს ვჰკარ, უკანანი

განმკვეთელმან გარდუტყავე.

ფარფურეთით ფიცხლად მრებმან

მი-ცა-ვმართე ფარიზიად;

ფარად მიყმო კაცად კარგმან,

ფარნავაზად მთქვიან დიად.

ფათალოსსა ვერჩდი მშვილდსა,

ფისტა ისრად მქონდა ღლიად.

ფასკუნჯს ფრთეთა წავაკვეცდი,

დავინებდი გულ-მაგრიად

ქირმანს მხარნი ჩაუარენ,

ქოისტნისა ვძიენ გზანი;

ქაიყუბადს შევემონე,

ქექაოზად შევეცანი.

ქლიავისა მშვილდი მეთნეს,

ისრად ქაცვი შევათხზანი;

ქურციკს ვჰკვლიდი, ქედს უგლიდი,

„შაბაშ“ იყვის ჩემთვის მზანი.

ღარს ღარიბობა მიმჭირდა,

ღუდას გარდაველ საგებად;

ღეკტორის ყმობა დამშვენდა

ღამბარს ყმად დასაქადებად.

ღერწითლის მშვილდსა ისარი

ღოღნოშო უქმენ მზადებად;

ღორთა ღლიანი შევფრინჩნი,

მწვადი ცეცხლს მაქვნდის ნადებად.

ყობანს აფხაზთ განაზარდი

ყიზლარს მიველ ბიჭი მარდი;

ყარანს ვახლდი, შეუყვარდი,

„ყარამანად“, მთქვის თუ: „ჰკმარდი“.

ყამბროს მშვილდად მოვიგარდი,

ყავის ისრით შევაფარდი;

ყარყანტს ყრონტად დავაკარდი,

მაგრამ გითხრა სხვაცა დარდი!

შირვანით მრები,

მტერთა სამტრები,

ზღვით მონამხრები,

შირაზს ჩამჭრები;

შაისა მხლები,

თავ ქვისა მხლები,

შაბურ შემძლები,

აწ გითხრა რები?

შილმის მშვილდ-მთლები,

ისრად შქერ მთნები,

თუ ვნახენ მტრები,

მით შევეყრები;

შვლის შუბლად მსრები,

განმასისრები,

სახელის მკრები,

ალმას ისრები.

ჩარგაზეთით ჩინეთს შეველ,

მხილველთ მაქეს მიმდო ისრის;

ჩაჩნაგირსა თავი ვაყმე,

ჩითაღ გეტყვი ქებას მისრის.

ჩქონის მშვილდი ჩინრის ისრით

რასცა ვჰტყორცე, მოსრის, მისრის;

ჩხართსა ვჰკლვიდი ჩახვსა ვჰკვრიდი,

ჰამრი ვერ ჰყვეს მათის კისრის.

ციმბირს ყინვა, ძაღლებრ ღრინვა,

ვერ ვიგულე, - ცუცხვათს მოვე;

ცერცვაძემან ციცი მნახა,

ამოს ცეცხლით გამათბოვე.

ცაცხვი მშვილდად გარე-მებნეს,

ცირცელს ისრად შევეცნოვე;

ციყვთა ვჰსვრიდი, ცხვირთ უძრვიდი,

ტყავნი სყიდვად შეუგროვე.

ძიროვანით ძეგლევს მარე

მოვისწრაფდი დღივ და მთვარე;

ძამუასა შევეწყნარე,

ძაღლუად მთქვა სიტყვა-მწარე.

ძელ-ქვა მშვილდად შევიხარე,

ძეწნი ისრად ვინაქმარე;

ძერძერუკთა ძარღვნი ვჰბძარე,

თავი ამით შევაყვარე.

წინარეხს მყოფსა წირქვალი

მიქეს; მიცაველ სწრაფითა;

წერეთელს გული ვამონე,

წეტად მთქვის ხმისა ხაფითა.

წნორის მშვილდზედან წარო ვჰგე

ისრად; რასცა ვჰკარ, დაფითა;

წეროსა წვივთა მლეწელად

დამთქმიდენ ხმა-დაფდაფითა.

ჭარი სრულად ვიალაფე,

ავგვალე და დავჰსდეგ ჭართალს;

ჭავჭავაძეს მივემოყვრე,

მე, ჭაბუკ-მზე, გეტყვით მართალს.

ჭანდრის მშვილდი ჯავარ-ჯილდი

ჭკუტის ისარს ჰშვენდა ნათალს;

ჭაროს ჭლიკსა შევაგლეჯდი,

თუ ვინ მომცემთ ამით ფართალს.

ხორასნით მალს ცხენს მჯდომელი

აწ ხრესილს მოველ მდგომელი,

ხვარაზმშას ყმობის მდომელი,

ხოსროვ-შირ მე ვარ რომელი;

ხეთ-უფლის მშვილდის მთრომელი,

ხარ-თუთის ისრის მზომელი;

ხაზიდს ვჰკარ ხელ-უკრთომელი,

ხერხემალს შეუცდომელი.

ჴადით მთიულ-მოხევეთა

გამოვრიდე, ჴოფს მოვმართე,

ჴონთქრის ყმობა აღვირჩიე,

ჴვასრო სეხნად ვიწაღმართე.

ჴადარბანის მშვილდსა ისრად

ჴუმლა კილოდ მიუსართე;

ჴოხობს ხშირად ჴაკადა ვჰკრი, -

მნატრეს, ვისცა გავეწვართე.

ჯანაბათს ინდნი

ვნახენ პირ-ბინდნი,

ფრანგეთს გავარენ ჯენევის თემად;

ჯაანგირ ვნახე,

ყმა კეკლუც-სახე,

ჯამასპი მარქვა და მთქვის ძმად ჩემად.

ჯონჯლის მშვილდითა,

ყოვლგან ჯილდითა

და ჯღარდლის ისრით დავვლიდი ლემად;

ჯერანს მორბედსა

უშლიდი ბედსა,

ჯიღათ ვამსხვრევდი, მაქიან ქვე მად.

ჰასურვთით ჰაერმონად

მიველ, - მაკლდა, - იგიც ვნახე;

ჰასრათს ვეყმე, კაცსა ტკბილსა,

ჰარონობით გავეზრახე;

დავრიშულად მოვიჩმახე,

მშვილდსა ხელი აღარ ვახე;

ზღვა-ხმელ-მთანი სრულ დავლახე,

მიკვირს, შემრჩა კიდევ სახე!

ჵოი სოფელო [!]

პირ-დამყოფელო!

ჵოი, დრკუო, ცრუო! ჵო, მოკლე-კუდო!

ჵო, ვაჲ, ჰაი!

ნეტარ, ხარ რაი!

ჵი გვარი-მწარი, ჵო მრუდო, ცუდო!

ჵო, ოდეს გდევდეთ,

გულს ქვე-გიფენდეთ!

ჵო, შეხლტი, გვევლტი! ჵო, გვაგდებ, მრუდო!

ჵო, შენსა პირსა

ვინ ეტრფის, ტირსა!

ჰაი, ჰაი, გიცან, ჵო, ეშმა ზღუდო!