ვაჟა–ფშაველა

გაზიარება

გალაშქრება ლაშარის-ჯვრისა დროშით ^{ექსკლიუზივი}

სრულ აიკრიბა თვლები,

ბილიკებ დაჩნდა მთებისა;

კარგად იკიდებს ცხენი ფეხს,

ქუჩზე აღარა სხლტებისა;

ყველგან გაივლის მხედარი:

ზოვებ აღარა სქდებისა.

ლაღო ზაფხულის ბუნებავ,

მამშვენო თვალთა, სმენისა,

თამარ-დედოფლის სახეო,

თავზე გვირგვინი გშვენისა,

გაგინათლებავ ქვეყანა,

ფერი დაგიდვავ ლხენისა.

მკვდართა, მომაკვდავთ იმედო,

სულის ჩამდგმელო, ქშენისა;

მარჯვენა-ბარაქიანო,

ძუძუს ჭირიმე შენისას!..

სამთოდ გავიდა ცხვარ-ძროხა,

არ ედგომლება ბარშია.

ყველასა გვმართებს სიფხიზლე,

ძალის შაკრება მკლავშია;

ერთ მხრივ ლეკები გვესხმიან,

სხვაგნით - ქისტები მთაშია,

გაირეკავენ ცხვარ-ძროხას,

ჩამოჩვეულნი ფშავშია.

ფშაველნიც ამას სჩადიან,

მტრისად ჩამდგარნი კვალშია.

დროა ქისტების დარბევის, -

ხმა გავარდება ხალხშია;

ხატს გაიკითხავს მკითხავი,

ქადაგობს, იცემს თავშია:

„ქისტეთს გადადით, ფშავლებო,

ყველა გამოდით ჯარშია,

ნაქებო ფშავლის შვილებო,

საიმედენო ხმალშია.

დიდი ხანია, ქისტისას

ხარს არ მასჭერით თავიო,

გაუნათლავის ლეშითა

აღარ გამძღარა სვავიო!“

ბატონის სიტყვა საყმოსა

დაუჯდებოდა ჭკვაშია;

სალაშქროდ გული აჩქროლდა,

ვინ ვის აჯობებს ცდაშია.

თოფებს უპირეს ტალები,

ყველამ გალესა ხმალია;

თავს დაიხურეს ჩაჩქნები,

ტანზე ჩაიცვეს რვალია.

ხუზაურ გოგოლაური

შავარდენივით ჩქარია,

იანვარ ელისბარის-ძე

გორის მდრეკელი არია,

სუმელჯი სუმელჯიშვილი -

ამომავალი მთვარია.

სამნი წავიდნენ საჯარეს,

შააღეს ბეღლის კარია;

გამააბრძანეს დროშაი,

წმინდა გიორგის ჯვარია;

წინ ჩამაუძღვენ ლაშქარსა,

ჩამაამწკრიეს ჯარია.

მათურის თავი გადავლეს,

მთებს გაუბერტყეს ნამია;

მოსხლიტეს ქისტის ცხვარ-ძროხა...

მამლის ყიულის ხანია...

მდევრად გამაჰყვნენ ქისტები,

ვისაც უჭრიდა მკლავია.

ის იყო გარიჟრაჟია,

მზემ გააბრუნა ღამია,

ზედი-ზედ დატყვრა მაჟრები,

სიათეების ჩქამია;

ბოლი ჩამოწვა ხევებში,

ბრძოლა შაიქნა ცხარია.

ცხრას ქისტს მასდევდა მარტუა

მახინცაური მწარია.

დამარცხდა ქისტის ლაშქარი,

თან გაჰყვა სისხლის ღვარია.

ლაშარის გორზე შამოდგა

ათასი ქისტის ცხვარია,

ასი კურეტი რქა-თეთრი,

ორასი ნისლა ხარია...

თან მაჰყვა დროშის ჟღერითა

გამარჯვებული ჯარია.

მთაზე დაუსვეს დროშაი,

აჟღრიალებდა ქარია.

ორმოცს მარგილზე დააგეს

ორმოცის ქისტის თავია,

ორასის ქისტის მარჯვენა,

ფარ-ხმალი ნადავლარია.

მოდგა ლაშქარის სამზერლად

უხვად ქალი და რძალია,

ამ ზუვის ვეფხვების გუნდსა

არ მაჰშორდება თვალია.

ერთკნით ხო ცეცხლი დაენთო,

სხვაგან -კი ჰბუგავს ალია.

ადიდეს ლაშარელაი

და თამარ-მეფე წყნარია.

კარგს ყმათ საკარყმოს ასმევენ,

მაიხსენიეს მკვდარია,

პირ-ოფლიანნი, ვინც -კი

ლაშქარს მოკლული არია,

ხატ-თემის ნამუსისადა

ვინც არ დაზოგა თავია!..

1889