მიტოვებული სახლი ქალაქის განაპირას იდგა. რამდენს ჩავუვლიდი სულ იმას ვფიქრობდი, ნეტავ რატომ მიატოვეს? იქნებ ეპიდემიის გამო, იქნებ უსახსრობის გამო, იქნებ მისი უსახურობის გამო ადგნენ და წავიდნენ მისგან ისე, როგორც შეუხედავ ქალს მიატოვებენ.
ამ სახლს არც ანგრევდნენ, არც რაიმეს უმატებდნენ. იდგა ერთნაირად. აქა_იქ სარკმლებგამოცლილი, სიბერესავით გადაქანებული და უსახური.
ხანდახან უპატიურნი და გზააბნეულნი შეეხიზნებოდნენ, ან დაბნეული პირუტყვი შეეხიზნებოდა მის ფარღალალა პირველ სართულს, ხოლო ხანდახან სახურავზე დატოვებული სამტრედედან ღამურების დაფეთებული გუნდი შეერეოდა სიბნელეს.
თუკი შესაძლებლობა მქონდა ყოველთვის გვერდს ვუვლიდი ამ სახლს. შორიდან შემოვუვლიდი და თვალს ვარიდებდი, რადგანაც შეღამებულზე ისეთი თავშეკავავებული სიცილი და აღვირახსნილი ხმაური გამოდიოდა, რომ გეგონებოდათ მიტოვებულ სახლს ეშმაკები დაეპატრონენო. თქვენ წარმოიდგინეთ და მისი ჩამტვრეული მინებიდან ერთხელ სიმღერაც კი გავიგონე, რომელიც მაშინ უპატიურთა სიმღერად მოვნათლე.
ერთი სიტყვით, ეს სახლი მძულდა. ხომ არის ხანდახან კაცზე სხვა შეხედულებები გაქვს და გაცნობის მერე გეცვლება, ან უცვლელი გრჩება ეს წარმოდგენა....
ერთ დღეს, ამ სახლის მოპირდაპირე ქუჩა რომ უნდა გადამეკვეთა, ზაფხულის შხაპუნა წვიმა წამოვიდა და ვიფიქრე, რაც უნდა მოხდეს, მის ნახევრად ჩამონგრეულ აივანზე შევიყუდრებ-მეთქი.
ქვის სამი-ოთხი საფეხური ავირბინე და კედელთან ავიტუზე. რაღაც ორი ფიცარი მიფარავდა, თორემ მთელს აივანზე წვიმდა.
ზღვიდან მონაბერმა ქარმა კარი ააჭრიალა და გააღო. ასე მეგონა ამ საშინელმა სახლმა სტუმრად მიმიწვია-მეთქი.
`მოდი ერთი, შევალ. რა იყო წინათ, იმის გაგებას მაინც შემძლებ, ვინ ააშენა, ან ასე უმოწყალოდ ვინ მიატოვა-მეთქი~.
უპატრონო სახლში ისე ვერ გაივლი, რომ იატაკზე შენი კვალი არ დატოვო. ნაბიჯი გადავდგი თუ არა, ჩემი ნაბიჯები კვალში მომდევდა, კვალში ჩამიდგა და შუა ოთახამდე მიმყვა. მტვერზე დარჩენილი ჩემი კვალები ისე დამაჯერებლად გამოიყურებოდა, რომ რომელიმე დეტექტიური წიგნის გარეკანის ილუსტრაციისათვის გამოდგებოდა...
მე ახლა იმ ოთახში ვიდექი, რომელსაც უპატიოსნო ღამის მთევარნი იყენებდნენ. კედლებს მათი შემოქმედებაც ეტყობოდა და წარწერები ზუსტად აღნუსხავდნენ რომელიმე მეძავის აქ ყოფნის საათს... და წუთებსაც კი. მარჯვენა კედელზე ერთი `ყოჩი~ აქ თავისი სამოცდაათი ლაშქრობისა და მის მონაწილეთა სიას გვთავაზობდა. ძალაუნებურად, უხეშად შევადარე ბეჰისტუნის კლდეზე სპარსთა მეფის დარიოსის ცნობილი წარწერა: `მე სპარსთა მბრძანებელმან, დარიოსმან~... კედლები უხვად იყო დასურათებული უპატიურთა გამოფენითაც.
ამის ნახვის შემდეგ კიდევ უფრო შემზარდა ეს სახლი და მეგონა მე ახლა უზარმაზარი ურჩხულის მუცელში ვიყავი, სადაც ნებაყოფლობით აღმოვჩნდი.
`მოდი, რაკი ეს ერთი ოთახი ვნახე, მეორეშიც გადავალ. მნახავ და მერე ცაც რომ ჩამოინგრეს, აღარასოდეს შევეყუდრები მის ჭერს_მეთქი~.
უპატრონო სახლი!
სახლი, რომელმაც დღიდან აშენებისა პატრონის ხელი არ შეხებოდა. აქ ყველაფერი ინგრეოდა და ილეწებოდა, მაგრამ....
მაგრამ, როგორც ეტყობა, თვითგალამაზების უნარი არა მარტო ადამიანებს დაგვყვა ბუნებიდან. ღელის ქვები ხავსის ხავერდებით ლამაზდებიან. მაღალი, გამხმარი წიფლის ტანზე სურო მიცოცავს და სიცოცხლით რთავს სიკვდილს, ქალაქის სანეხვეს თეთრი თოვლის თავშალი გადაეფარება და დაფარავს თავისი უნაზესი სითეთრით....
მიტოვებული სახლის კედლებს კარგა ხანია დაუკარგავთ იმედი, რომ მათ უსახურობას ვინმეს ხელი სასიკეთოდ შეცვლის. შეღებავს ან შეათეთრებს და მიტოვებულ სახლს თავის თავზე თვითონ უზრუნია. უპატიურთა ოთახისგან განსხვავებით აქ სხვა მდგომარეობაა. ჭერიდან და კედლებიდან ობობებს ვეება ჰამაკები დაუშვიათ ძირს. თუ ჩემს ნაკვალევს არ ჩათვლით, აქ ყველგან ნაცრისფერი ხავერდის მტვრის საფენია. ერთ მაისიურ კედელთან პიანინო დგას,რომელსაც დედაბრის ერთი კბილივით, ერთი კლავიში შერჩენია. ფანჯრების, მინების გაუწმენდაობისგან სუბტროპიკების მწვანე ლოპრით დაფარულა და ეს, ჭერიდან დაშვებული ობობას ჰამაკები, ერთკლავიშიანი პიანინო, მწვანე ლოპრით შეღებილი სარკმლები და იატაკი ნაცრისფერი ხალიჩაჩემი სამი-ოთხი ნაბიჯით გაბედული მხატვრის უაღრესად მოდერნისტულ ნახატს მაგონებს, ასე მგონია, რომელიღაც სპეკტაკლის დეკორაციების შუაგულში ვდგავარ...
უპატრონო სახლი!
ნეტავ რა დააშავა ასეთი, რომ ასე უმოწყალოდ მიატოვეს.
ჩაჟანგული კარების ანჯამების ჭრიალმა გამცა პასუხი, მაგრამ....
კედელთან ალბატროსის მტკივან ფრთასავით ჩამოგდებული, ნახევრად ჩამოგლეჯილი შპალერი ქანაობს. ვინ იცის, იგი ამ ყოფაში ედავება ქარებს... ვინ იცის...
კედელთან მივედი და შპალერის ნახევს ხელი ვკიდე და ქვევით ჩამოვწიე. წლებისგან გახევებული ისე გაუხეშებულა, რომ არც კი ჩამოიხია. მაშინ ძალით ჩამოვფხრიწე ერთი დიდი ნაგლეჯი. ოდესღაც ბაცი ვარდისფერ-თეთრი ყვავილებით.
ალბათ ბედნიერი დღეებიც ახსოვს, როცა ვიღაცის ხელი კლავიშებს აჟღერებდა...
მეორე ადგილას უფრო დიდი ნაგლეჯი მოვაფხრიწე კედელს და ჩემს ფერხთით რვეულის შეყვითლებული ფურცლები დაცვივდა. უპატრონო სახლის კარებმა ისე გაიჭრიალეს, გეგონებოდა მთელ სახლს გააჟრიალა ტანში...
მე ახლა ობობების სამფლობელოში ვიყავი და მათი სათვალთვალო თოკები რომ შეირხენ, ჩემს ტანზე ათობით ობობა მობობღავდა შურისძიებით ანთებული.
თეთრ-ყვითელი ფურცლებიხელში ავიღე. იმ სინათლეზე, რაც ფანჯრიდან აღწქევდა იმის წაკითხვა მოვახერხე, რომ ყვითელ ფურცლებს პირველ გვერდზე `დღიურები~ ეწერა.
ოთახის მტვრისგან ისე ვიყავი სულშეხუთული, რომ იმ ოთახში ამის მეტის წაკითხვა არ შემეძლო. სხეული _ ობობებითა და ფილტვებიმტვრით მქონდა სავსე.
უპატრონო სახლში ჩემი შესვლისა და გამოსვლის კვალი დავტოვე, მე კი მთელი ღამე სახლის პატრონის დღიურებს ვკითხულობდი.

დღიური პირველი

გუშინ ზღვას გავყურებდი. თედუნაც თან მყავდა. ვუთხარი, აი შორს, შორს კავკასიონი რომ მოჩანს, მამაშენი იქ იბრძვის-მეთქი.
პაწია თითი გაიშვირა და მითხრა: _ მამიკოთან წამიყვანე....
ვართ, არა გვიშავს. ვწერ ამ წერილებს, მაგრამ არ გიგზავნი. როცა დაბრუნდები იმ დღისთვის ვინახავ. არ მინდა ჩემი მდგომარეობით გული დაგიმძიმო. რომ მობრუნდები და ამ დღიურებს იმ იმედიან წერილებს შეადარებ, რომელსაც გწერდი, ვიცი დამტუქსავ... ან რის გაკეთება შეგიძლია ახლა, საბრალოვ. ალბათ სადმე სანგარში წევხარ და ტყვია გაწვიმს. ვიცი ამ წუთსაც ჩემზე და თედუნაზე ფიქრობ.
თედოს მუსიკას ვასწავლი. სულ შენი სმენა აქვს. ყველაფერს ადვილად ითვისებს.
პირველად ხელი რომ მთხოვე, ხომ გეუბნებოდი, ამ სიშორეზე ნუ წამიყვან-მეთქი, ახლა ჩემიანებს, რომც უნდოდეთ, ვერ ჩამოვლენ. მე კი წასვლა და შენი კერის გაცივება არ მინდა. ჩვენს ბუხარში ამოდის კვამლი და შენს პატარა სახლს შენი ოჯახი ჰქვია. გაჭირვებით, როგორ არ მიჭირს. სწორედ მაგიტომ არ გწერ ამ წერილს. ოღონდ შენ დამიბრუნდი საღ_სალამათი და იდოს ეს წერილი შენი თვალების მოლოდინში, რომ ერთ დღეს დაბრუნდები და....

დღიური მეორე
ძალიან გაგვიჭირდა. მთელი კვირა ღომით გამყავს ბავშვი. გუშინ ნანას გიგლას ხაჭოიანი პური გამოგლიჯა ხელიდან და სახლისკენ გამოიქცა. ძალად წავართვი და გიგლას დაბუბრუნე, თედოც ტიროდა, მეც და ასე მეგონა, მაშინ შენც ტიროდი, ცხრა მთის გადაღმა.

დღიური მესამე
არ ვიცი, კარგია თუ ცუდი, ამ დღიურებს რომ ვწერ, მაგრამ მე ხომ ახლა შეფასებისა და ავ_კარგის გარჩევის გრძნობა კი არა, არამედ შენთან საუბრის სურვილი მაწერინებს. ხვალ გივისთან მინდა მივიდე. შენი ამხანაგი რომაა. როგორ არ იცი. იცი, იცი. უბრალოდ არ გაგახსენდა, თორემ... თუმცა რაა გასახსენებელი. ადრე, კვირა არ მახსოვს, რომ ჩვენთან არ მოსულიყოსადილად. გაგახსენდა ხომ?.... იქნებ თავის სასადილოში დამაწყებინოს მუშაობა. მაშინ მე და თედუნა უფრო ადვილად გავიდოდით. პური მაინც არ მოგვაკლდებოდა.... გუშინ ძლიერი ქარი ქარი იყო და ჩვენი სახლის წინ რომ ბებერი ფიჭვი იდგა, ძირიანად მოთხარა. მე თვითონ დავაპე, ხერხს მარინა დეიდა მიწევდა. თედუნაც ხვნეშოდა და ორ_ორ ღერს ეზიდებოდა. თანაც მეუბნებოდა: _ მიწელე მამიკოს, მე ლომ გეხმალები.
გთხოვ მაპატიო ასეთი წერა. ასე მგონია შენ გესაუბრები. ამას, რასაც ფურცელს ვანდობ, სხვას ვერავის ვეტყვი. როცა დაბრუნდები სიამოვნება გელის _ ამ ჩემი ნაცოდვილარის კითხვა.
ხუმრობა ხომ არაა...
ახლა თედუნას სძინავს, მე კი ვწერ, რომ ეს დღეები შეგინახო. შენ ხომ ამ დღეებს ვერასოდეს ნახავ. ისინი ჩავლილნი დაგხვდებიან, როგორც გაზაფხული, ზაფხული.... როგორც შემოდგომის ფოთლები.....
ხო, ხვალ გივისთან მივდივარ. მაშინ იქნებ მეზობლის პური არ შეეხარბოს შენს თედუნას.
იქნებ.


დღიური მეოთხე
...ასეც ვფიქრობდი, რომ გივი ყურადღებას მომაქცევდა. ხომ მოგაგონდა ცალხელა გივი. სხვათა შორის ხელი გაუკეთებია, მაგრამ ისე სჯობდა. ეს არაბუნებრივი, შავი მოქანავე ხელი რაღაც საშიშ შთაბეჭდილებას ტოვებს. თავად კი კმაყოფილია.
დიდი ჯაფა არ მიდგას. ეგ არის რომ შენ გვენატრები. პურიც აღარ გვაკლია.... თედუნა მშვენივრად მღერის. ვიცი, დაბრუნების შემდეგ ამას რომ წაიკითხავ, იტყვი: მე რომ ვიბრძოდი, თქვენ მღეროდითო. ისე ხუმრობით მეტყვი ხომ? ხუმრობით, თორემ ისემც მტერმა იმღერა, ჩვენს სიმღერას რომ სიმღერა ჰქვია.
...ოღონდ დაბრუნდი, მითხარი და გავუძლებ...


დღიური მეხუთე...
ეტყობა ხალხის ცნობა არ ვიცი. გივი ერთი დამთმობი, წყნარი და მიმტევებელი კაცი მეგონა. სასადილოდან თეფშები მიმქონდა სამრეცხაოში. ერთი თეფში გადმომივარდა და გატყდა. ბავშვიც თან მახლდა.... ამაზე სულ გადაირია. თუ მუშაობა გინდა, ბავშვი მეზობელს დაუტოვეო. მე ეს ვერ გავაკეთე და მთელი კვირა სახლში ვიჯექი. ნახევრად მშივრები ვიყავით.


დღიური მეექვსე
მე ისევ ვმუშაობს. რა ძნელია მუშაობა იმასთან, ვინც გეჯავრება. არა მაინც უნდა გითხრა. ხომ არ გამიწყრები სიმართლისთვის?... გახსოვს? ერთი კაცი რომ გამომედევნა პარკში საღამოს, რამდენი იცინე, ეს რომ მოგიყევი ?... ეჰ, თემო, შენი სიცილი, შენი ლამაზი სიცილი... როგორ მაკლია. თურმე რა ბედნიერი ვყოფილვარ და არ მცოდნია...
ჰო, გადამცილდა, იმას გიყვებოდი, რაღაც საშინელი შესახედაობა აქვს თავისი შავი მოპორწიალე ხელით ამ გივის. ერთ დღეს სამრეცხაოში რომ ვარ და თავი მარტო მგონია, მოვიხედე და.... გივი, თავისი მოპორწილე ხელით. ისე შემეშინდა, ბოლო თეფში ისე მაგრად დავდე დანარჩენებზე და გავიქეცი, რომ ერთი ათი
თეფში ჩამოვარდა მაგიდიდან და დაიმსხვრა.
ყველაზე მეტად ის გამიკვირდა, რომ მეორე დღეს არაფერი უთქვამს, ორ-სამჯერ შევნიშნე, შორიდან იდგა და მიყურებდა თავისი მოპორწიალე შავი ხელით... თედუნა მეუბნება: _ დედიკო, გივი ბიძია იმ მეოლე ხელს ლატომ ალ იბანს, ელთი ხელი შავი ლომ აქვს და მეოლე _ თეთრი?....
ეტყობა, შენს გივის ხელიც შავიც აქვს და გულიც. სულელი ხომ არა ვარ მისი მზერა ვერ ავხსნა... ისე შენ ხარ დამნაშავე, ასეთი კაცი ოჯახში რომ შემომიყვანე და მიმამსახურე. არ უნდა იცოდე ვინ მიგყავს სახლში?
ეჰ, ისევ გაგამტყუნე, ალბათ სადღაც სანგარში გაყინული და გათოშილი. არ მიწყინო, გამიგე. ისეთი ჩხუბიც მენატრება ცოლ_ქმარს შორის, რომელიც ალერსი უფროა, ვიდრე ჩხუბი. რა მაგარი ქალი ვიყავი შენთან. ახლა კი ვიღაც ცალხელას აჩრდილი ჩამდგომია კვალში.


დღიური მეშვიდე
რა ჰქვია იმ მდგომარეობას, ახლა რომ მე ვარ? შიში. შიში საკუთარი თავის დაკარგვისა. მე ჯანდაბამდე გზა მქონია. შიში შვილის დაკარგვისა....
შიში.
უფრო მეტიც, რომელიც სიტყვით არ გამოითქმება. იგი შიშზე მეტია.
მისი გამოსახატავი სიტყვა არ შექმნილა.
ძრწოლა!
არა, არც ეს!
არა, არა...


დღიური მერვე
არა, არ უნდა დამეწყო დღიურების წერა.
მინდა ხმამაღლა ვიყვირო, რომ არა ვარ გულწრფელი, არა ვარ მართალი...
...და მაინც ვწერ...



დღიური მეცხრე

ალბათ მალე დღიურების წერას შევწყვეტ.



დღიური მეათე
ჩვენი ლამაზი სახლი ალბათ ძლიერ გენატრება. გახსოვს ჩვენი ქორწილი? ჩვენს უკან მოზეიმე მაყარი. ჩემი ფერსაცმლით გატეხილი თეფში. თედუნასთან განათევი პირველი ღამე. უძინარი ღამე, რომ ჩვენ შვილი გვეყოლა.
გახსოვს?
შენი უწყება სამხედრო კომისარიატიდან. ფრონტზე შენი გაცილება და შენი ირაოს ფრთასავით ფართო ხელის დაქნევა.
?!



დღიური მეთერთმეტე
მაპატიე.
მე უკვე წავედი არა შენგან, არამედ ჩვენი სახლიდან. თუკი ოდესმე ამ დღიურებს წაიკითხავ, დიდი ფიქრი არ დაგჭირდება, მიხვდები ვისთან წავედი თედუნასთან ერთად.... აპრილში ბავშვს ველოდები....
ვკეტავ სახლს და მივდივარ, რადგანაც მე აღარა მაქვს შენს სახლში ყოფნის უფლება.
ჩვენი ფართო ოთახი პიანინოთი. ჩვენი შეუღლების მეორე დღეს კედელზე ბაცი ვარდისფერი შპალერი რომ გავაკარით. ორივენი ხელებით რომ ვეფერებოდით კედლებს. შპალერს ისე ვერ გააკრავ, კედელს თუ არ მიეფერე.
დიახ, ჩვენი ფართო ოთახის კედლებს ვეფერებოდი. დღეს მინდა ეს შპალერი ფრთხილად ჩამოვახიო კედელს, მხოლოდ ამ კედელს უნდა ვანდო ჩემი დღიურები. მერე ისევ მივაწებო და შეგინახო. იმ კედელში ჩაგიტოვე ჩემი და შენი სიყვარულის დღეები. სანამ? მანამდე, როცა შენს სახლთან ახალი მაყარი მოდგება. მეორე დღეს ამ გახუნებულ ქაღალდს რომ ჩამოხსნი, მაშინ ნახავ ჩემს დღიურებს... მერე კი ისევ, როგორც მაშინ, თქვენ ისევ მიეფერებით კედლებს და ახალ შპალერს გააკრავთ...
შენ ნამდვილად გაქვს ამის ღირსება და უფლება, ვაჟკაცობაც, რომ ეს დღიურები წაიკითხო. მერე კი თუ გინდა ნება_ნება გაატანე ქარაშოტებს, ვით ჩავლილი გახუნებული და გარდასული დღეები....
არა, შენ იქნებ მაპატიო კიდეც, მაგრამ მე, მე აღარ მაქვს შენს ჭერქვეშ ცხოვრების უფლება.
მე სამარადისოდ მივდივარ!


* * *
მთელი ღამე მიტოვებულ სახლზე ვფიქრობდი.
თურმე ის მოჭრიალე კარები კი არ ჭრიალებდნენ, უთქმელი სევდით ტიროდნენ.
ის შპალერი, მე რომ კედელს ჩამოვახიე, დანგრეული ბედნიერების უკანასკნელი ფრთა ყოფილა. ის პიანინო, ერთი კლავიში რომ შერჩენოდა, ამ სახლში თქმულა სიმღერის ბოლო კრინი იყო.
არა, ხვალ დილითვე უნდა მივიდე და ეს დღიურები თავის ადგილას დავაბრუნო. მერე წებოთი ისევ მოვაწებო კედელს და ამით მჩირედით მაინც გავამრთელო სახლის ტკივილი.
ღამის ქარს ხეები მიმოუქცევია ზოგან, ბაღები აუწეწავს. ზღვა გაგიჟებული ასკდებოდა ნაპირს და ნაპირზე ამოსვლას ლამობდა.
მივდივარ, რომ იმ ოთახში ჩემი კიდევ ერთი შესვლა-გამოსვლის კვალი დავტოვო და რაც მთავარია, ეს ტკივილიანი დღიურები დავუბრუნო ძველ სახლს.
ის კი ვერ დაბრუნდა ალბათ, ვისთვისაც ეს წერილები იწერებოდა. ის ცოცხალია თუ... ვინც ამ დღიურებს წერდა.
მაგრამ საოცრებავ!
შორიდან შევნიშნე, რომ ძველი სახლი თავის ადგილზე აღარ იდგა. წუხანდელ ქარს ჭერი ძირს დაენარცხებინა და ახლა თუნუქის ფურცლებს აქეთ-იქით უნაცვლებდა ადგილს.
სახლი, ეს ტანჯული და უპატრონო სახლი!..
მაგრამ ამ დღიურებს რა ვუყო, რომელ კედელში ჩავატანო, ნიშნად ტრაგიკული სიყვარულისა...
მერე მისი დამწერის სურვილი გამახსენდა: `ქარს გაატანეო~, _ მეუღლეს რომ წერდა. ანაზდად ხელი შევუშვი გაყვითლებულ ფურცლებს და ქარმაც შორს, შორს წაიღო ისინი, რადგანაც წუხანდელ ნგრევა-ტრაგედიას თუ რაიმე აკლდა, ეს გაყვითლებული დღიურები იყო და ისინიც ნება-ნება, ქროლვა-ქროლვით, შორს და შორს მიჰქონდა გაავებულ ქარიშხალს.