ახალგაზრდა კაცმა მანქანის კარი ჩაკეტა და მრავალსართულიანი სახლი აათვალიერ-ჩაათვალიერა. საიდანღაც მონაბერმა საკმაზის მძაფრმა სუნმა გააბრუა. "ტყემალს ხარშავენ" - გაიფიქრა და ნესტოები შეუთრთოლა ომბალოს, ნივრისა და ქინძის ერთმანეთში არეულმა, გამომწვევმა სურნელმა, ნერვებს და შიგნეულს ერთნაირად რომ აღუგზნებდა. პირველი სართულის ბოლომდე გაღებულ ფანჯარას დაადგა თვალი. იქიდან გამოდიოდა ეს ახირებული, უხილავი ნაკადი. სადარბაზოში შევიდა, სადაც უფრო მძლავრობდა საწებლის სუნი, რადგან იმ ფანჯრებგაღებულ ბინას კარიც ღია ჰქონდა; ჯიბიდან ქაღალდის ნაგლეჯი ამოიღო, დახედა და ჭუჭყიან, ბათქაშჩამოფშვნილ კედლებზე მაცხოვრებელთა სია მოიძია. არაფერი ჩანდა. კიბეს აუყვა და ახლა ფოსტის ყუთები შეათვალიერა. ყუთებზე გვარები არ ეწერა, დანომრილი იყო. ზემოთ მიიწევდა, და თან ის ახსენდებოდა, სოფელში როგორ ხარშავდნენ ტყემალს გვიან ზაფხულზე ან შემოდგომით. ქვაბი ეზოში, ზედადგარზე იდგა. ხან ტყემალი დუღდა, ხან მურაბა. მას ცეცხლისთვის თვალყურის დევნება და შეშის მიმარჯვება ევალებოდა. დედა დროდადრო ქაფს ხდიდა და ისევ სახლში უჩინარდებოდა.

მესამე სართულზე ტყემლის სუნი ვეღარ აღწევდა, მაგრამ მეოთხეზე ასულს ახლა სხვა სურნელი შეეგება, საიდანღაც ზემოდან რომ მოედინებოდა. შედგა. თვალები დახუჭა. კი, ლეღვის მურაბა იხარშებოდა... წეღანდელი მძაფრი სურნელით აწრიალებული კუჭ-ნაწლავი დაუმშვიდდა და შიმშილის განცდაც მოუდუნა ამ მოტკბო, დაბინდულმა სურნელმა. და გაახსენდა, მურაბობანას რომ თამაშობდნენ ხოლმე ბავშვობაში პატარა გოგოები: "მურაბები" გატრუნულები ჩამსხდარიყვნენ ღობის ძირას ან ხავსიან მორზე. კაბის კალთები მზეზე გარუჯულ, გამხდარ მუხლისთავებს ვერ უფარავდათ. მურაბების გვირგვინოსანი დედა თავში იჯდა, პატრონის ამაყი, მზურნველი იერით. თვითონ, მათზე ერთი-ორი წლით უფროსი, "წამყვანი" იყო. "წამყვანებელს" ეძახდა ზოგი უბირი მურაბა. "რომელი მურაბა გინდა?" - ფარული მტრობით კითხულობდა მურაბების დედა. ერთ-ერთ მურაბას ყოველთვის მუდარა ედგა თვალებში: "გამომიცანი და წამიყვანეო". წამყვანი ჩაფიქრდებოდა და "თუთისო" იტყოდა მერე, რადგან ასეთი რამ ამქვეყნად არ არსებობდა. "არა გვაქვს" - ნიშნის მოგებით პასუხობდა დედა. წამყვანი ყვავილს უდებდა კალთაში და მიდიოდა, ვითომც გაწბილებულ-ხელმოცარული. მერე ახალი ყვავილით ბრუნდებოდა და, მეორე ან მესამე ცდაზე, ბოლოს იტყოდა ხოლმე ლეღვისო, რადგან ის ერთი მუდამ ლეღვის მურაბა იყო, და ჩუმად დგებოდა გამოცნობილი, გამომცნობელი ყვავილს აწვდიდა, ხელს ჩასჭიდებდა და მიდიოდნენ შორს, ქვეყნის ანუ ეზოს ბოლოში, სადაც თავიდან აშენებდნენ ქვეყნიერებას კენჭებითა და ფოთოლ-ჩხირებით: სახლებს, ბაღებს, ღობეებს და სასაფლაოებს. ის, წაყვანილი, თუმცა ექვსი წლის იყო, გაშლილი თმა მუხლის სახსრამდე უწევდა. არც იჭრიდა, არც იკრავდა და არც არავის აწვნევინებდა. ერთხელ, შეჭრა რომ დაუპირეს, თმა გულში ჩაიკრა, გაექანა, მოხერხებულად ახტა აბრიალებულ თონესთან მიდგმულ პატარა სკამზე და მოხერხებულადვე გადაეშვებოდა ცეცხლის ენებში, ვარცლზე წახრილ ქალს რომ არ ემარჯვნა. შეკვრა და დაწვნა რომ დაუპირეს, იშვირა ფეხი და კინაღამ გადაფრინდა მაღალი აივნიდან. რაღას იზამდნენ, დაანებეს თავი. და დადიოდა და დაჰქონდა ის დიდებული და მძიმე ტვირთი, მძიმე, რადგან ადვილი როდი იყო იმ თმით ღობეებზე, ბაღჩა-ბოსტნებში თუ ხეზე ძრომიალი. თავი მაღლა ეჭირა მუდამ, როგორც მის თმას ეკადრებოდა, თითქოს ამ თმის ასე სატარებლად იყო ამ ქვეყნად გაჩენილი. და მისი ხათრით კრეფდა ხოლმე სამურაბე ლეღვს ხან საბძელის სახურავიდან, ხან ხის მოთეთრო, დარწეულ ტოტებზე აბღოტებული, მისი ხათრით (და არა დედის), რადგან ვერ იტანდა, ყუნწებიდან გამოჟონილი, წებოვანი რძე ხელისგულებს რომ უშაშრავდა. მურაბას კი რა შეედრებოდა...

მერე როდესაც ბედის საძიებლად დედაქალაქს მიაშურა და შემთხვევით საბავშვო ბაღში დაიწყო მუშაობა გაურკვეველი რაღაც პროფილით, ქალაქელ ბავშვებს ასწავლიდა თავისი პატარაობის თამაშობებს, მაგრამ მათ რატომღაც მალე სწყინდებოდათ ის თამაშები. დღისით გაყინულ ხორცს ტვირთავდა ფურგონიანი მანქანებიდან, ძროხის გაქვავებულ ბარკლებს თუ ნეკნებს, მძიმე ქვაბების თუ სხვა რამ საგნების გადადგმა-გადმოდგმასაც მას ავალებდნენ, ან ხეებსა და ბუჩქებს უვლიდა ოთხკუთხა ეზოში. ღამით კი მარტოობით გულგასიებული დაბორიალებდა უბავშვებო ოთახებში, თეჯირიან საწოლებს შორის, სადაც მუდამ იდგა საბავშვო ბაღის უცნაურად მძიმე, გულისმომწყვლელი, ნაზავი სურნელი, რასაც საჭმლით დათხვრილი წინსაფრები თუ ბავშვების ოფლი და ცრემლი სტოვებდა.

აი, ამდაგვარი მოგონებანი აეშალა ახალგაზრდა კაცს, როცა კიბეს მიუყვებოდა თანდათან გაძლიერებული მოტკბო სურნელის მიმართულებით. თუმცა უნდა ითქვას, რომ ასოციაციათა საიდუმლო კანონის ძალით, იმავდროულად გაახსენდა თავისი ცოლის მუცელზემოთ ამომჯდარი ჭიპი, სიდედრის (სხვათა შორის იმ ბაღის გამგის) ყავისფერი მეჭეჭი ხორციან ნიკაპზე და თავისი სოფლის გიჟი, რომელსაც რაღაც მოლანდებები ჰქონდა, თითქმის დედიშობილა დოლის ბრაგუნით გამოვარდებოდა ხოლმე ორღობეებში და გოგო-ბიჭებს გულს უხეთქავდა - და შეჩერდა კიდეც მეხუთე სართულზე, ოდნავ გამოღებულ კართან.

კარს გვარი არ ეწერა. მაგრამ სწორედ აქედან გამოდიოდა მურაბის სუნი. მასაც ნერვებმა ვეღარ გაუძლო და ზარის ღილაკს თითი დააჭირა.

არ გაუგია, როგორ მოუახლოვდნენ კარს შიგნიდან. კარი რბილად გაიღო და თითქმის მისი ასაკის ქალი უხმო შეკითხვით შეაჩერდა სახეში.

კაცმა იკითხა, აქ ესა და ეს გვარი ხომ არ ცხოვრობსო.

დამხვდურმა უხმოდ დაუქნია თავი.

- ხელოსანი თქვენ გამოიძახეთ?

ქალი ჩაფიქრდა. მერე ისევ თავის დაქნევით დაუდასტურა.

"მუნჯია თუ რა სჭირს?" - გაიფიქრა კაცმა და დაბნეულობისაგან ფეხები კარწინ დაგებულ მშრალ ტილოზე გაიწმინდა.

მასპინძელი ისევ ჩუმად იდგა და სევდიანად აკვირდებოდა მისი ფეხების მოძრაობასა და ტილოდან ავარდნილ მტვერს. ის-ის იყო კაცი საბოლოოდ უნდა დაბნეულიყო, რომ ქალმა ღრმად ამოისუნთქა და განზე გადგა. უხმოდ შეუძღვა ბინაში. შუა ოთახში სინათლე აანთო და კუთხეში მიდგმული ტელევიზორისაკენ გაიშვირა თხელი ხელის მტევანი.

- აი, არ მუშაობს. ხელოსანი იყო და ანტენაა გაფუჭებულიო, - თქვა სხვათა შორის და სრულიად არასაქმიანად. ეტყობა, ტელევიზორზე სულ არ ფიქრობდა. მთრთოლვარე ხმა ჰქონდა, მტკივნეული, თითქოს ამ ხმას გახმიანება უჭირდა.

ჩანთა ჩამოიხსნა მხრიდან, ტელევიზორთან მივიდა და ჩართო. ეკრანი განათდა, მაგრამ გამოსახულების გარეშე დარჩა. უკან მოექცა ტელევიზორს და შეამოწმა.

- ჰო, ანტენაა გაფუჭებული, - ჩაილაპარაკა, ანტენის ლურჯ, მკვრივ კაბელს თვალი გააყოლა და ლოჯიაში გაჰყვა. იქ, კედლის თამასაზე აკრული კაბელი საწოლის თავთან ქრებოდა.

- შეიძლება? - იკითხა კაცმა და მასპინძელმა ისევ უხმოდ რომ დაუქნია თავი, საწოლი გამოსწია, ზედ გადაწვა და ძირს ჩაიხედა. კაბელი ერთ ადგილას გადაბმული იყო. ხელი ჩაჰყო და საწოლზე ამოიტანა. წამოდგა, პირით ფანჯრისკენ შებრუნდა, სქლად დახვეული, მტვრიანი, საიზოლაციო ზონარი შემოხსნა, მავთულები ჯიბის დანით გაწმინდა, თავიდან გადააბა და ახალი ზონარი გადაახვია. თან, თავდახრილი სულ გრძნობდა ქალის სევდიანად დაკვირვებულ მზერას და ოდნავ იძაბებოდა. ის ფანჯარასთან სავარძელზე იჯდა და თავი ხელისგულზე დაეყრდნო. კაცი ისევ გადაწვა საწოლზე, ახლად გადაბმული კაბელი ძირს ჩააგდო, ხელით გაასწორა, ოდნავ სახეაწითლებული წამოდგა და საწოლი ისევ მისწია. ერთ წამს შეჩერდა, საკუთარი სხეულის ნაკვალევს დააჩერდა საწოლზე: ჩაჭყლეტილ ლოგინს, მერე ხელი გადაუსვა ცისფერ გადასაფარებელს და გაასწორა. მერე გავიდა და ეკრანს შეხედა. გამოსახულება მაინც არ ჩანდა. კაბელი საწოლის ბოლოდან ჯერ ლოჯიის წვეტიან კუთხეს, შემდეგ ფანჯრებქვეშ კედელს მიჰყვებოდა და სავარძელქვეშ უჩინარდებოდა. ოდნავი ღიმილით ხელები გაშალა, ნიშნად იმისა, სხვა გზა არ არისო. ქალი ჩუმად წამოდგა და საწოლზე გადაჯდა. კაცმა მსუბუქად გადმოდგა მძიმე სავარძელი, კაბელს დახედა და სავარძელი ისევ თავის ადგილას დააბრუნა. ამის შემდეგ ლურჯი სადენი უკვე კომოდის ქვეშ ქრებოდა. ჩანთიდან ჯიბის ფარანი ამოიღო, აანთო, უკაცრავადო, ჩაიბუტბუტა, იატაკზე გაწვა და კომოდქვეშ შეანათა. აღარსად იყო არც გადაბმული, არც გაწყვეტილი. მაგრამ მაინც შეჰყო მარცხენა ხელი, რაღაცას მისწვდა და გამოიღო. წამოდგა, შეათვალიერა, ფანელის ლურჯ პერანგზე დაისვა და მასპინძელს ქარვისთვლიანი ბეჭედი უხმოდ გაუწოდა.

- ო! - წამოდგა ქალი, - მე დაკარგული მეგონა, რამდენს ვეძებდი. მამაჩემის ნაჩუქარია! - აღელვებულმა ბეჭედი მარჯვენა ხელის არათითზე მოირგო.

ისევ მტკივნეულად გაისმა მისი ხმა და კაცს გული დაუმძიმდა. ისევ გაედევნა კაბელს და თავი ვიწრო, მოგრძო სამზარეულოში ამოჰყო. ქალიც მიჰყვა; რაღაც მორჩილად და უუფლებოდ, თითქოს უცხოდ იყო ამ სახლში და არ იცოდა, რომელი ოთახი რომელში გადიოდა. გაზქურაზე, ყვითელ, განიერ თასში ლეღვის მურაბას თხელი ქაფი მოეგდო და ყავისფრად მბზინავი ლეღვები ოდნავ ტივტივებდნენ. გაზქურის გვერდით დაბალ მაცივარზე თიხის ლარნაკიდან ამოზიდულ გამხმარ ტოტებში სიფრიფანა აბლაბუდა თრთოდა, კაბელი უსუფრო, ვიწრო და მაღალფეხება მაგიდის ქვეშ ლოჯია-სამზარეულოს გამყოფ კედელს მიუყვებოდა და მერე ფანჯრისკენ ადიოდა შვეულად. კაცმა ფანჯარა გამოაღო, წინ გადაიხარა და თვალებმოჭუტულმა ააყოლა მზერა გვერდით კედელზე აკრულ, სახურავისკენ აღმაამავალ ლურჯ ხაზს.

გარეთ ქარი ქროდა და მზე ანათებდა. თავის მანქანას გადახედა, ქუჩის ძაღლს ფეხი აეწია და საბურავზე აშარდავდა. ორი პატარა ბიჭი ძაღლს უყურებდა და იცინოდა. კაცს გაეღიმა, ფანჯარა მიხურა და რომ შემობრუნდა მიხვდა: ვერ გაეტეოდა მაგიდასა და მასპინძელს შორის, რომელიც ფიქრში წასული იდგა და ქაფს ხდიდა მურაბას.

- სახურავის კარი ღიაა თუ კეტავენ ხოლმე?

გაოგნებული მიაჩერდა.

- სახურავზე უნდა ახვიდეთ? - მიხვდა მერე.

- აბა! ანტენები ხომ იქ დგას?

- ...გამოგყვეთ?

- ...როგორც გინდათ, ოღონდ, ჯერ წყალი დამალევინეთ.

ქალმა ონკანის თავზე მიმაგრებულ თაროზე ჩამწკრივებული ჭიქები შეათვალიერა. არჩია და ვერ აარჩია. მერე ხელი ფრთხილად შეაცურა მათ შორის და უკანა რიგში ძველებურ, სიფრიფანა ფაიფურის ფინჯანს მისწვდა, ფრთხილად გადმოატარა წინათა თავზე და კარგა ხანს ავლებდა წყალს.

- აქ მარტო ცხოვრობთ? - ჰკითხა თავისთვისვე მოულოდნელად.

ქალმა თავი დაუქნია და წყალი მიაწოდა. დალია, ფინჯანი მაგიდაზე დადო და ისევ თავისთვისვე მოულოდნელად სახელი ჰკითხა.

ქალი ჩაფიქრდა და მერე "მერიო", - ისე ამოთქვა, თითქოს გაახსენდა.

- რამდენი ხანია, აღარავის უკითხავს სახელი, - ჩუმად ჩაილაპარაკა ცოტა ხნის შემდეგ, - თქვენ? რა გქვიათ?

- მე? მერაბი. მე ხშირად მეკითხებიან, - გაიცინა კაცმა.

- თბილა გარეთ, - დაუმატა რატომღაც და მაცივრის შტეკერს მიაჩერდა, იატაკზე რომ ეგდო.

არაფერი უპასუხეს, სახლის პატრონი ისევ ფიქრს წაეღო და სიროფში მოტივტივე მბზინავ ლეღვებს დასჩერებოდა.

ქვაბის მაგვარი არაფერი მოსჩანდა ირგვლივ. პურსაც ვერსად მოჰკრა თვალი.

"ეს ეტყობა, მუდმივ მარხვაზეა, იმიტომაც გასდის ლანდი", - გაიფიქრა კაცმა და ქალის ნაზი ტანი შეათვალიერა, ოდნავ რომ იგრძნობოდა მელნისფერ, გრძელ, თხელ კაბაში, რომელზედაც წვრილი, მოყვითალო ყვავილები გაფანტულიყვნენ. თმა კეფაზე ჰქონდა ახვეული და ძველებური ძვლის სავარცხლით დამაგრებული, სავარცხლის ბოლოებზე თითო პატარა ჩიტი იყო ამოტვიფრული.

- გშიათ? - ჰკითხა უცბად ქალმა და შეწუხებული მიაჩერდა თალხი თვალებით.

- არა, - იცრუა, დაიბნა, - ლეღვის მურაბა კი ძალიან მიყვარს.

- ჯერ რომ არ არის მზად? - უფრო შეწუხდა მასპინძელი და უმწეოდ დახედა ყავისფერ, მდუღარე სითხეში მოტივტივე ნაყოფს.

- ოჰ! გავძლებ როგორმე, - გაიღიმა და ხელი აიქნია.

ქალმა თვალები დახარა, ხელისგულები ერთმანეთს გადააჭდო, გავიდა და საწოლზე ჩამოჯდა. კაციც მიჰყვა და მის პირდაპირ, კომოდთან, პატარა სკამზე დაეშვა.

- შეიძლება? - იკითხა და სიგარეტი ამოიღო.

- რა თქმა უნდა, - ამოიოხრა ქალმა, წამოდგა და საფერფლე მიაწოდა.

კაცმა გააბოლა. მერე ჩამოვარდნილმა დუმილმა შეაწუხა და ფიქრობდა, რა ეთქვა, ან რა ეკითხა.

- რა ლამაზია, - ქალმა საწოლზე მიგდებული ფარანი აიღო და აანთო.

- თქვენი იყოს.

- რას ამბობთ, - შეკრთა, - თქვენ ხომ გჭირდებათ.

- მე კიდევ მაქვს, - იცრუა და წამის შემდეგ იკითხა:

- სად მუშაობთ?

- არსად. ესე იგი, შინ... ბავშვებს სიმღერას ვასწავლი. ჩემთან მოდიან.

- ვისაც სმენა არა აქვს?

- სიმღერა ყველას შეუძლია, იმიტომ რომ ყველას უნდა... მთავარია ყური მიუგდოს საკუთარ გულს... მე იმ სიმღერებს არ ვასწავლი, რომლებიც უკვე არსებობენ. ახლებს ვიგონებ. ყველას თავის სიმღერას ვუგონებ და ყველა მღერის. თავის სიმღერას ყველა იმღერებს.

- სიტყვებსაც თხზავთ?

- სიტყვები არც ისე აუცილებელია... ისე, სიტყვებსაც ვიგონებ, როცა საჭიროა.

- დიდებს ვერ ასწავლით?

- არ მიცდია. მაგრამ ვიცი, რომ ძნელია... დიდი ვეღარ იპოვის თავის სიმღერას.

- მაინც როგორ ასწავლით?

ქალი ჩაფიქრდა.

- ჯერ ვახატვინებ, მერე მათი ნახატების მიხედვით ვარჩევ ბგერებს. ხმებს. ფორტეპიანოზე ან გიტარაზე, ან ჩემი ხმით... და ასე... მაგრამ ბოლო დროს სულ სევდიანი სიმღერები გამოდის. ბავშვებს ეშინიათ ბევრი რამის, მაგრამ არ ამბობენ, რადგან უმეტესად არ იციან, რისი ეშინიათ. ნახატში კი ჩანს და სიმღერა შველით.

- გამოდის, რომ ექიმი ხართ.

- რა ვიცი, უბრალოდ, ამქვეყნად ბევრი წამალია... - სევდა მოემატა.

"ამას წესით ტელევიზორი არ უნდა უყვარდეს".

- გიყვართ ტელევიზორის ყურება?

- ო, არა, თითქმის არ ვუყურებ!

- აბა, რად გინდათ?

- ჩემი შვილი როცა მოდის, არ იცის, რა გააკეთოს, სწყინდება, - თქვა ძალიან ჩუმად და თავი დახარა.

- ვისთან არის თქვენი შვილი?

- მამამისთან.

- გოგოა?

- არა, ბიჭი.

- რამხელაა?

- თხუთმეტი წლის.

- დიდი ხანია მამასთან არის?

- სამი წელია... მანამდე სამი წელი აქ იყო, ჩემთან, ერთად ვცხოვრობდით, ორნი...

კაცმა სიგარეტი ჩაჭყლიტა საფერფლეში.

- ავიდეთ?

თვალები დახარა, მერე თავი დაუქნია.

კედლებდაკაწრულ, ბინძურ ლიფტში იდგნენ და ზემოთ მიირწეოდნენ. მეთორმეტე სართულზე გამოვიდნენ და სახურავისკენ ამავალი, ჩაბნელებული კიბე აიარეს.

- აქ არასოდეს ვყოფილვარ, - ჩაილაპარაკა ქალმა.

სხვენზე ამავალ პატარა, ოთხკუთხა კარს კედელზე აკრული რკინის კიბე უერთდებოდა. ნახევრად ჩაბნელებულ ბაქანზე ყავლგასული საგნები დაეხვავებინათ: ძველი გარდერობის სარკიანი კარი, სარკის წინ აბაჟურგაგლეჯილი ტორშერი და დანჯღრეული საბავშვო ეტლი, რომელშიც შავი მატყლი აბურდულიყო. მატყლში მუცელგაფატრული, ნახერხგადმოპენტილი ბეწვის დათვი ეგდო და შავი, ვეება კატა იწვა, თვალები ყვითლად რომ უგიზგიზებდა. ძირს აგურები, ძველი ფეხსაცმელები და გაზეთების შეკრული დასტები ეყარა. იდგნენ და მუქად ირეკლებოდნენ სარკეში.

- ჯერ მე ავალ, - თქვა კაცმა. კიბეზე ავიდა, კარი გამოაღო, სხვენზე აძვრა, მუხლის ჩოქზე დადგა და ხელები ჩამოუწოდა.

ქალმა ხელები ჩასჭიდა და თვალები დახუჭა. ვეღარაფერს გრძნობდა კაცის თბილი ხელისგულების გარდა, რომელთაც სადღაც, ზემოთ მიჰყავდათ... დაბალი ჭერი წელში გამართვის საშუალებას არ იძლეოდა. მტვრის სუნი იდგა. ირგვლივ ჭუჭყიანი ბოთლები, შუშის ნატეხები და ფიცრები ეყარა. სახურავის ოთხკუთხა ჭრილიდან მზე იღვრებოდა. კაცი მოკლე და დაბრეცილი კიბით სახურავზე ავიდა, ისევ დაიჩოქა, მზის ჭავლი დაჩრდილა და ქალს ხელები ჩამოუწოდა...

ჯგუფად აღმართულ ანტენებს შორის დამრეცად გაბმულ-გამობმულ მავთულებში ამოყვეს თავი. ქალმა თავის მუხლებთან ჰორიზონტალურად გაჭიმული ელექტრონის მავთულიც შენიშნა და განძრევას ვეღარ ბედავდა. მოშორებით ანტენებიდან სამი ყვავი აფრინდა ყრანტალით და ფრთების დუნე, უგემური ქნევით მეზობელ სახლზე გადაინაცვლა. სახურავს მზე დაჰნათოდა, სუსტი ქარი ქალს კაბის კალთებს უფრიალებდა. კაცმა ხელი ჩასჭიდა მაჯაზე, მავთულებს შორის გაატარა და თავისუფალ ადგილას გაიყვანა. ისევ გაქრა ყველაფერი, კაცის ხელის გარდა და ქალმა უცნაური სისუსტე იგრძნო. "ნუ გამიშვებ", _ სხეულით შეეხვეწა. ძირს ფისის მკვრივი ნატეხები ეყარა და მზეზე ლაპლაპებდა. რკინის კასრიც იდგა იქვე, სადაც ფისი რკინის მაშიანად გაქვავებულიყო. ქალს გაახსენდა, ბავშვობაში ფისს რომ ღეჭავდნენ ხოლმე. შეეზიზღა. თავი ასწია და სივრცეს მოავლო თვალი. ქვემოთ, დაფერდებულზე პატარ-პატარა კერძო სახლები, და ვიწრობილიკებიანი, აფერადებული ბაღჩები მოსჩანდნენ. წინ, მოშორებით, საცურაო აუზი ლაპლაპებდა, ხელმარცხნივ კი მთები აღმართულიყვნენ, წითლად მღუარი თრიმლი, მუქი ნაძვები და სპილენძისფერ-მოყვითალო ხე-ბუჩქნარი რომ შეჰფენოდათ.

- ო, ღმერთო ჩემო, რამდენი რამეა... და ეს ყველაფერი ისევ არის... - თქვა ქალმა ჩუმად.

- ეხლა თქვენი ანტენა მოვძებნოთ, - კაცი სახურავის კიდეს მიუახლოვდა, გაწვა და წელზევით ჰაერში გადაეკიდა. ქალი თავზე დაადგა, შიშით გულგაყინული. უნდოდა მხარზე ჩაეჭიდა ხელი, მაგრამ ვერ ბედავდა. ის ქვემოთ იყურებოდა, კედლიდან ამომავალ კაბელებს აკვირდებოდა, მერე ერთ-ერთს გამოჰყვა და ანტენების ჯგუფთან მივიდა. ლურჯი კაბელის ბოლო არც ერთ ანტენას არ უერთდებოდა, მათ ძირას ეგდო.

- ვიღაცას მოუგლეჯია და თქვენი ანტენა მიუტაცებია... რომელია თქვენი, რას გავიგებთ... თქვენ ხომ არ გეცოდინებათ, თან რა აზრი აქვს... ისევ ამოვა და ისევ მოგლეჯს... ეგეთი მუტრუკი მეზობლები გყავთ?

- არ ვიცი. წესიერად არც ვიცნობ...

"ის მოგლეჯდა... რა საშინელი სახე აქვს... წუხელ კიდევ მოარტყა კარს წიხლი".

- მანქანაში მაქვს ერთი კარგი ანტენა, ასეთები ახლა აღარ იშოვება. ჩავალ, ამოვიტან. დამიცდით აქ?

- დაგიცდით, - თქვა ქალმა ჩუმად. მარტო რომ დარჩა, ხელები გაშალა და თვალები დახუჭა. ერთხანს ასე იდგა, გარინდებული, ქარს, მზესა და სივრცეს შეიგრძნობდა. მერე ნელ-ნელა ჩაიკრა ხელები გულში და ჩუმად დასდინდა სახეზე ცრემლები. მერე სახურავის კიდესთან მივიდა და დაინახა: კაცმა ანტენა მანქანას მიაყუდა, დაიხარა და თასმა შეიკრა. მერე ანტენას დასწვდა და სადარბაზოში გაუჩინარდა.

ქალმა ისევ დახუჭა თვალები. მზით განათებულ ქუთუთოებს შიგნით ვარდისფერ სივრცეს და მოციმციმე წრეებს ხედავდა. ერთი მათგანი გაცეცხლისფერდა, გამკვრივდა. წრეში თვითონ იდგა და ხელებს იწვდიდა. წრე ვიწროვდებოდა, თითქოს სისხლით და ბოლით ივსებოდა...

- აი, მოვიტანე, - გაისმა კაცის ხმა და სახურავის ორმოდან მბზინავი, ელასტიური ჯვარი ამოიზიდა. კაცმა მკერდზე მიიკრა და მერე ანტენების ძირას ჩაიმუხლა.

თავზე დაადგა. ერთხანს ასე დასცქეროდა. მერე ჩაჯდა, კაბის კალთები გარს შემოეფინა. ხელები წვივებზე შემოიჭდო და ნიკაპით მუხლებს დაეყრდნო.

მზე ეღვრებოდათ, შემოდგომის ლბილი, სიფიცხისაგან დაცლილი მზე. ქალი მოეშვა. უყურებდა კაცის საფეთქელს, ყურს, ყელს, მხარს და მის მიზანდასახულად მოფუსფუსე თითებს... ფანელის პერანგს უკვე მზე გაათბობდა ალბათ... უყვარდა ფანელი და ხავერდი. ბავშვობაში სულ ფანელის კაბები ეცვა და ხავერდისაზე ოცნებობდა. რაც შეიძლებოდა ბევრ ჯიბეს აკერინებდა დედას, რადგან უჯიბეებო კაბას კაბად არ თვლიდა... რაღას არ ინახავდა იმ ჯიბეებში. სასოწარკვეთილი უყურებდა როგორ თანდათან ლევდნენ საქმეს კაცის ხელები... აღარ იცოდა, რა ექნა, მარჯვენა ხელი თითქმის აღარ ემორჩილებოდა, ლამის გაწვდილიყო და კაცის სახეს შეხებოდა... მაგრად მოუჭირა ხელები ერთმანეთს და ჩუმი ოხვრა აღმოხდა.

- ხომ არ მოიწყინეთ? - ღიმილით ამოხედა კაცმა. - თუმცა თქვენ სულ მოწყენილი ხართ. არასოდეს იცინით?

- ადრე ვიცინოდი ხოლმე... - თვალები დახარა.

"მორჩა. მორჩა. ახლა ქვემოთ დავეშვებით და წავა. წავა სამუდამოდ. ჩაყლაპავს ქალაქი. ვუთხრა? რატომ მინდა, რომ ვუთხრა? ხომ უცნობია... ვუთხრა, როგორ მეშინია? ვუთხრა, რას ვხედავ და რა მესმის ხოლმე? ვუთხრა, რომ აღარ შემიძლია?"

- რატომ არის ბავშვი მამასთან? - იკითხა უცებ კაცმა.

- ითვლებოდა, - ქალმა ღრმად ამოისუნთქა, - რომ ცუდად ვზრდიდი. გაკვეთილებს არ ვაძალებდი, სულ პარკში დამყავდა... ვეუბნებოდი, არაფერი მოეკლა, არც ობობა, არც ჭიანჭველა. ისიც, - სუსტად გაეღიმა, მოგონების ღიმილით, - ცოცხით აგვიდა ხოლმე ტარაკანებს აქანდაზზე და ფანჯრიდან ყრიდა... ძალიან ეშინოდა ტარაკანების, მაგრამ არ კლავდა... არც ხორცს ჭამდა, რადგან იცოდა, რომ ის ოდესღაც ცოცხალი ხბო იყო, ანდა თიკანი, დიდი თვალები ჰქონდა და სიცოცხლე უნდოდა... - თითქოს ხმამაღლა ფიქრობდა.

კაცი შეცბა. დაკვირვებით შეხედა ფიქრში წასულს.

- მორჩა, - თქვა მერე და წამოდგა. თვალი მოავლო სივრცეს. - სულ ასე ზემოდან დავყურებ ქალაქს, - გაეცინა, - ზემოდან კარგად ვიცი როგორია, ძირს კი ვერაფერი გავიგე, რა ხდება...

- ყოველდღე სახურავზე ხართ?

- ყოველდღე, შაბათ-კვირის გარდა. თან დღეში რამდენიმეჯერ, ქალაქის ყველა უბანში გვაქვს გამოძახება... ასე რომ, აქ მე ვარ მასპინძელი, - გაიღიმა.

ყრანტალი გაისმა და ზანტად გადაუფრინათ თავზე კუნაპეტივით ფრინველმა.

ქალმა ჩუმად შეჰკივლა.

- შეგეშინდათ? - გაეღიმა, - ქალაქი სავსეა ყვავებით, სულ თავზე დამფრენენ ხოლმე.

- რატომ არიან ასე ბევრნი? რას ჭამენ? - უღონოდ იკითხა და გულში ინატრა, კაცს ისევ გაღიმებოდა.

- ჰო, მომრავლდნენ ქალაქში. არ დაიმშევიან, ნაგვით სავსეა ყველაფერი, ისე, მძორი უყვართ.

- ხედავთ საფრთხობელებს? - ქალმა ბაღჩებისაკენ გაიშვირა ხელი.

- ვხედავ.

- რამდენი ხანია აღარ მინახავს... ბავშვობის შემდეგ... მეშინოდა ხოლმე საფრთხობელების, თან მეცოდებოდნენ.

გაჩუმდნენ. კაცი გვერდიდან უყურებდა მზით განათებულ სახეს. მზე შუბლის თხელ ხაზებსა და ტუჩის კუთხესთან გავლებულ ნაოჭის სუსტ რკალს აჩენდა. და ისიც გაარჩია, რომ სავარცხლის ბოლოებზე პატარა ბუები იყო ამოკვეთილი. თვალების ფერიც კი ჩანდა. მომწვანო, მრგვალი, პატარა თვალები მზეზე კიაფობდნენ. კაცს სიამოვნებდა მისი სევდიანი სილამაზე და თან რაღაც უცნობი დარდი იპყრობდა.

- არ წავიდეთ? - იკითხა მერე.

ქალმა თავი მიაბრუნა და სახეში შეხედა...

ჯერ კაცი ჩაეშვა სახურავის ორმოში და ხელები აუწოდა. ქალს აკანკალებდა, ფეხი დაუცდა დაღრეცილ საფეხურებზე და მკლავებში ჩაუვარდა კაცს.

- ფრთხილად! - დაიჩურჩულა კაცმა, მიყრილ-მოყრილ ბოთლებსა და ფიცრებში ფეხი ვეღარ მოინაცვლა, გადაქანდა და საფეთქელი მიარტყა ბეტონის სვეტს.

- ო, - აღმოხდა ქალს, მარცხენა ხელი კისერზე შემოხვია, მარჯვენა საფეთქელზე ააფარა, თავი ყელში ჩაურგო და ატირდა.

- რა მოგივიდათ? - გაშრა. შემდეგ ფრთხილად მოეხვია, ნატკენ საფეთქელზე ქალის ხელის თრთოლვას გრძნობდა, ხელზე ხელი დაადო, ტუჩებთან მიიტანა და აკოცა იქ, სადაც მაჯისცემას სინჯავენ ხოლმე. - რა გატირებთ? - ჩურჩულით ჩაჰკითხა და გაჩუმდა. მერე თავი აუწია და ტუჩებით ფრთხილად შეეხო მზით გამთბარ შუბლს, - ნუ, ნუ სტირით, გემუდარებით, - ხელს თავზე და ზურგზე უსვამდა.

ქალი ვეღარაფერს უხერხებდა თავს, ძალას ვერ იკრებდა, რომ კაცს ისევ გამოყოფოდა, მოშორებოდა და მარტო დარჩენილიყო იქ, სადაც ყოფნა აღარ შეეძლო.

- მაპატიეთ, - თქვა მერე და უკან დაიხია.

ისევ მუქად ირეკლებოდნენ დალაქულ, დაბზარულ, ჭუჭყიან სარკეში. კატა აღარ ჩანდა. მუცელგაფატრული ბეწვის დათვი მარტო იწვა შავ, აწეწილ მატყლში.

- რა თავზარდამცემია ყველაფერი, - დაიჩურჩულა ქალმა და თვალები დახუჭა.

კაცმა ისევ ჩართო ტელევიზორი. ეკრანზე აბობოქრებულ-აღმუვლებული ზღვა და კლდოვანი ხმელეთი გამოჩნდა. კლდეებიდან გუნდ-გუნდად მიფართხალებდნენ შავი ფრინველები. მერე ქარიშხალი ხმელეთს ანგრევდა. ძირფესვიანად გლეჯდა ხეებს და მიაქანებდა. ქალი გადაფითრებული მისჩერებოდა. ისევ ჩაესმა გოდებისა და ქვითინის ხმა, პირუტყვის ზმუილი, მიწის ბუყბუყი, დგანდგარი, ზრიალი, მთები იბზარებოდნენ, იგრაგნებოდნენ ღვარცოფები... "მეშინია", გაიფიქრა და კაცს მიუახლოვდა...

- მურაბა უკვე მოიხარშებოდა, არ გასინჯავთ?

- გმადლობთ... იცით... უკვე მაგვიანდება, - ლოჯიაში გავიდა და ხელების დაურწმუნებელი მოძრაობით ჩანთის შეკვრას შეუდგა.

ქალიც მიჰყვა. უხერხულად გაჩერდა კომოდთან და უჯრის სახელურს წაეტანა, მაგრამ გამოწევა ვერ გაებედა. კაცმა სილაღე მოიკრიბა და უბრალოდ უთხრა:

- არაფერი არ არის საჭირო. ჩემგან გქონდეთ საჩუქრად.

ქალმა ფარანი გაუწოდა.

- ეგეც. ხომ გაჩუქეთ წეღან.

მასპინძელმა ბეჭედზე დაიხედა.

- აი, ჩემი ნომერი და გვარი, თუ რამე დაგჭირდეთ... დამირეკეთ... - ქაღალდის ნაგლეჯი გაუწოდა. მას მართლა ეჩქარებოდა და უნდოდა კიდეც წასვლა, რადგან გული დამძიმებოდა და გაუგებარ ფორიაქს შეეპყრო. მაგრამ რაღაც უშლიდა, დანაშაულის უცნაური განცდა გასჩენოდა და რომ გადიოდა, უხერხული, ნირწამხდარი ღიმილით დაემშვიდობა მასპინძელს, რომელიც კარში გაქვავებულიყო და ისეთი სახე ჰქონდა, თითქოს სიკვდილს უმზერდა.

მერე კი ფანჯარას მიაშურა, შუბლი მინას მიაკრო და დაინახა, როგორ ჩაჯდა კაცი მანქანაში, მერე კაცის ხელები მოსჩანდა ოთხკუთხა მინაში: მარჯვენამ გასაღები მოარგო, გადაატრიალა, მერე საჭეს ჩაეჭიდა ორივე ხელი...

სამზარეულოში გავიდა. დახედა ფაიფურის ფინჯანს, სადაც წყალი ჩარჩენილიყო. აიღო, თვალები დახუჭა და ნელა დალია.

* * *

ნელა მიჰყავდა მანქანა. გული დამძიმებოდა. გამოყოლილი ფორიაქი არ ეხსნებოდა. ბოლო დღეებში მათ ქუჩას რატომღაც აღარ გვიდნენ და მჭკნობარე ფოთლების ფენას დაეფარა ასფალტი. განუწყვეტლივ ცვიოდნენ, მოფარფატებდნენ ყვითელი და სპილენძისფერი ფოთლები. მანქანები შრიალა საფარს მიარღვევდნენ, შიგადაშიგ ქარიც დაუბერავდა ხოლმე და ნამდვილი კორიანტელი დგებოდა. სახლს რომ მიუახლოვდა, უცებ მოატრიალა მანქანა და უკანვე წავიდა. იარა, იარა, ზოოპარკის სკვერთან გაჩერდა და გადავიდა. ცირკის აფიშებიდან ვეება, ჩლუნგსახიანი, ყვითელი ლომები უაზროდ შესცქეროდნენ უცხო ქალაქის შემოდგომას. ზოოპარკიდან რომელიღაც მხეცის ანჩხლი და ნაღვლიანი ბრდღვინვა მოისმოდა. ძველი ნაცნობი შეხვდა, ერთად დალიეს ლუდი და მერე იმ ნაცნობის სახლში გააგრძელეს სმა, თუმცა კაცს წეღან მართლა ეჩქარებოდა შინ, მართლა ელოდებოდნენ ცოლი და შვილი, რომლებიც აუცილებლად უნდა წაეყვანა იქ, სადაც შეპირდა. გვიან ღამით მთვრალი გამოვიდა ნაცნობის ბინიდან, მანქანა იქვე დატოვა, იარა, იარა და საბავშვო ბაღს მიადგა, მესერზე გადაძვრა. დაბარბაცებდა ეზოში, პატარა საქანელებსა და სასრიალოებს შორის. ცარიელი საქანელა გააქანა. მერე სასრიალოზე აფოფხდა და ჩასრიალდა. მიწაზე წაპირქვავდა და სიცილი აუტყდა. ჩაჩოქილიყო შემოდგომის მომაკვდავ ბალახში, ქალაქის გაცრეცილ ვარსკვლავებქვეშ და იცინოდა, იცინოდა, იგუდებოდა სიცილით. მერე ვაშლის ხეზე ავიდა, ცას ახედა, აივანზე გადაძვრა და ასე, ადრე ხშირად ნაცადი გზით შევიდა შენობაში. გაიარა მიჯრით მიდგმული თეჯირებიანი საწოლებით სავსე ოთახი. გაითანგა გულისმომწყვლელი სუნით, ძირს ჩავიდა პირველ სართულზე და იქ ერთ-ერთ ოთახში დივანზე გაიშოტა. დივნის თავთან დიდი, ბებერი ფიკუსი იდგა. კედელზე კი ბავშვების ნახატები იყო გაკრული. ახლა მისი სამი წლის ბიჭიც ამ ბაღში დადიოდა, შეიძლება მისი ნახატიც იყო აქ რომელიმე: ეგებ ეს ბუ ან ეს მიბრეცილ-მობრეცილი მანქანა, ადამიანის სახე რომ ჰქონდა... ამ დივანზე დასრულდა მისი ბავშვობა. აქ იწვა ხოლმე ხუთი წლის სათვალიანი ბიჭის დედასთან, რომელიც ყველა მშობელზე გვიან მოდიოდა და გასავათებულ, მუდამ მტირალ ბავშვს სახლში რომ წაიყვანდა, მერე გვიან ღამით საზეიმოდ გამოწყობილი გამოეცხადებოდა ხოლმე. ნაზად ახსენდებოდა მასზე უფროსი, გლუვკანიანი ქალი, რომელმაც კაცად აქცია. მოწითალო, მსუბუქად დატალღული თმა მხრებზე ეყარა, ღაწვებზე, მკლავებზე და ყელს ქვემოთ ფერმკრთალი ჭორფლი ემჩნეოდა და ჭროღა და წყლიანი თვალები მთვარის შუქზე უბრწყინავდა ხოლმე. თვითონ გაიხადა კაბა და მასაც თვითონ შეუხსნა პერანგის ღილები. მერე შიშველ ნეკნებზე ხელები აუცურა და მკერდზე ლოყით მიეკრო. ფანჯრიდან მთვარის შუქი იღვრებოდა და ბავშვების ნახატებს ანათებდა. ეს ნახატები თავიდან ხელს უშლიდა კაცს, მერე კი აღარ... ის კი ხელის ოდნავი შეხებით, სხეულისა და თითების ოდნავი მოძრაობითა და ჩურჩულით კარნახობდა უცნობ გზა-ბილიკებს, და თან ისე, კაცი ვერ გრძნობდა, რომ ასწავლიდნენ... და თანდათან ივსებოდა საკუთარი თავის რწმენითა და... მერე კი, თითქმის ერთი წლის შემდეგ, გამთენიისას ქალმა კაბა გადაიცვა, სევდიანად დახედა მწოლიარეს და უთხრა, რომ ხვალ მისი ქმარი ჩამოდიოდა უცხოეთიდან და ამიერიდან ერთმანეთს ვეღარ ნახავდნენ... მოეხვია, დიდხანს ეფერა და ნაჩურჩულები სიტყვები დაუტოვა საგზლად მამაკაცური მარტოობის გზაზე... მერე სხვა ქალს შეხვდა, მერე სხვას... და თანდათან მიხვდა, საჩუქარი რომ იყო ის პირველი, რომელმაც ისეთი ფაქიზი გზებით ატარა სხეულის ცხელ ქვეყანაში. მერე კი თვითონაც ვერ გაერკვა, როგორ აღმოჩნდა ცოლშერთული და რატომ დაკარგა თანდათან ის ადრინდელი სიმხნევე და სილაღე...

გულდაღმა იწვა დივანზე, მძიმედ ასწია ხელი, ფიკუსის მწვანე თათი შეატოკა, ერთხანს იწრიალა. იმდღევანდელ ნაცნობზე ფიქრობდა... ვინ იყო, რანაირი იყო, შემოდგომის ფოთოლს აგონებდა, თუ რაღაცას, მგლოვიარეს... "რატომ ტიროდა ნეტავ?" - უღონოდ და უხმოდ იკითხა. თანდათან დაუბინდა ძილმა გონება, უკანასკნელ წამს გაიფიქრა: "ვინ დამპალმა წაართვა ანტენა", და ძილმა წაიღო.

* * *

პირველი სართულის განიერი, ღია ფანჯრებიდან იატაკის დგანდგარი და შმაგი შეძახილები გამოისმოდა. ქალი ზურგით აკვროდა კედელს, უყურადებდა სტვენას, ყვირილსა და ბრაგუნს, და ცდილობდა ამ ხმაურში ნაცნობი ხმა გამოერჩია. მზე დანათოდა შემოდგომის პატარა, ფერგაცრეცილ ბაღს და ქალს ეჩვენებოდა, რომ შენობიდან გამოვარდნილი ღრიალი უწყალოდ ფლეთდა ბაღის მყუდროებასა და სევდას.

ფანჯარას მიადგა და დარბაზში შეიხედა. ჯერ ვერ გაარჩია, ვისაც ეძებდა გაშმაგებული ბიჭების ჯგროში, ერთმანეთს რომ ეხეთქებოდნენ, ხელს ჰკრავდნენ და ეჯაჯგურებოდნენ. მერე კი დაინახა ყვითელმაისურიანი ბიჭი, ბურთი რომ ჩაებღუჯა და მიექანებოდა. ისიც დაინახა, წინ აღობებულ მოწინააღმდეგეს მთელი ძალით რომ აძგერა იდაყვი და წაქცეულს ზედ გადაურა. ქალს მკვდრისფერი დაედო, უცებ მოშორდა ფანჯარას და გრძელი თმა ზურგზე ჩამოეშალა. კეფაზე ხელი აიფათურა, სავარცხელი მოიძია და ვერ იპოვა. უმწეოდ მიმოიხედა, ძირსაც ვერაფერი შენიშნა, ჩანთაში ჩაყო ხელი და ვერც იქ იპოვა რაიმე, შემცვლელი. გარეთ, ქუჩაში მანქანა გაჩერდა, ორმოციოდე წლის შავქურთუკიანი კაცი ენერგიულად გადმოვიდა მანქანიდან, სწრაფად ჩაკეტა მანქანის კარი, ბაღის ჭიშკარი გააღო და ვიწრო ბილიკზე ამოირბინა. ქალი სწრაფად მოშორდა კედელს, გაზონზე გადავიდა და დიდ, მწვანე ბუჩქს ამოეფარა. კაცმა სიგარეტის ნარჩენი ხელის დაუხმარებლად, პირდაპირ ჰაერში გასტყორცნა ტუჩის კუთხიდან, მერე ჩაახველა, ენერგიულად გადააფურთხა და ერთ წამს შეჩერდა, ძირს დაგდებულ რაღაც საგანს დახედა, მერე ფეხი წაჰკრა, წინ გაიგდო და შენობაში შეირბინა.

ქალი ბუჩქის ძირას მიწაზე ჩაჯდა და სახეზე ხელები აიფარა. ჩიტის სტვენამ გამოარკვია, აიხედა და სუსტად გაუღიმა პატარა ჩიტს, მის წინ მორკალული ტოტზე მსუბუქად რომ ირწეოდა. ხეს მიეყრდნო და შეეცადა ჩიტისთვის თვალებში შეეხედა, მაგრამ ჩიტი არ ჩერდებოდა, განუწყვეტლივ ატრიალებდა პატარა თავსა და მრგვალ, წყლიან თვალებს. ქალი ფიქრობდა, რომ შენობიდან გამონადენი ღრიალ-დგანდგარი პატარა ბაღს აწუხებდა; რომ ეს ხმაური დააჩქარებდა უკანასკნელი ვარდების ფოთოლცვენასა და სიკვდილს, ახლა რომ ასე გაყუჩებოდნენ შემოდგომის მზეს ბილიკის ორივე მხარეს ყვითლად ჩამწკრივებულნი; ეს ხმაური რომ არა, ჩიტი, რომელმაც რატომღაც მას მიაკითხა, არ ინერვიულებდა, მშვიდად შეხედავდა სახეში და რაღაცას ამცნობდა. ჩიტი გაფრინდა, ქალს გული დასწყდა, ისე როგორც არშემდგარი საუბარი დასწყვეტდა გულს, თვალი გააყოლა ტოტებშორის გაფრთხიალებულს და გუშინდელი ყვავები გაახსენდა, რადგან ისედაც ყოველ წამს გუშინდელ დღეზე ფიქრობდა.

ხმაური მიწყდა. ქალი დაიძაბა და შენობისაკენ დაიწყო ყურება. ცოტა ხნის შემდეგ ჩანთააკიდებული, გაოფლილ-აღგზნებული ბიჭების გუნდი გამოვარდა შენობიდან. ერთმა წიხლი ამოარტყა მეორეს და გაიქცა. ის გინებით გამოეკიდა. ვიღაცას ქუდი გადაუგდეს და გადაპარსულ თავზე დაუნდობლად წამოარტყეს... ერთმა მოასფალტებულ ბილიკზე დაგდებულ რაღაც პატარა საგანს ფეხი ამოარტყა. ქალი თვალს არ აშორებდა შენობის კარს. ბოლოს შავქურთუკიანი კაცი და მაღალი ბიჭი გამოვიდნენ. კაცმა ორჯერ დაჰკრა ბიჭს ხელი მხარზე და "ყოჩაღო" უთხრა, ბიჭმა რაღაც პატარა საგანს ფეხსაცმლის ჭვინტი დაუმიზნა და მსუბუქად ამოჰკრა. საგანი ბაღის ჭიშკართან დაეცა და გასვლისას კაცმა სიცილით დააბიჯა ფეხი.

ქალი თვალს არ აშორებდა ბიჭს, მის მხრებს, თავს, მოძრაობებს. როცა ისინი მანქანაში ჩასხდნენ და წავიდნენ, ისევ სახეზე აიფარა ხელები და ხელებაფარებული სახე მუხლებს დააყრდნო. მერე ხელი ჩანთაში ჩაყო და ლეღვის მურაბით სავსე ქილას გადაუსვა. როგორ გადასცეს, თუკი მამამისი ყოველთვის აკითხავს ვარჯიშზე, უყვარს ლეღვის მურაბა, ჩაისთან... ბაღში სიჩუმემ დაისადგურა. ფოთლების ოდნავი შრიალი და ჩიტების სტვენა ისმოდა მხოლოდ. ქუჩაზეც აღარ გაუვლია მანქანას. ჩასთვლიმა. ხედავდა: პატარა გოგო იდგა გზაზე. სპილოსძვლისფერი, თითქმის გამჭვირვალე, კოჭებამდე დაშვებული თმა უფარავდა შიშველ სხეულს. ზედ აფურთხებდნენ გამვლელ-გამომვლელნი, ბიჭები, კაცები, ქალები, ბავშვები... წიხლებს ურტყამდნენ, წამწამებსა და თმას აგლეჯდნენ, სახეს აღადრავდნენ... ხელებს ახოცდნენ, ზედ აშარდავდნენ... წაიქცა... თავი გადააგდო, ცისკენ აღაპყრო ტბასავით თვალები... თვალებში ჩააფურთხეს... კვდებოდა... ქალაქის თავზე რკინა-ბეტონის შავი ქალი აღმართულიყო... დიდდებოდა, ივსებოდა, სივრცეს იპყრობდა, მეტალის ძუძუებიდან შავი რძე სდიოდა, მდინარედ ლამის, ისინი, ყველანი, იმ რძეს სვამდნენ, თვალები უბზინავდათ, შავი რძე ლეღვის წვენივით უშაშრავდათ ტუჩებს, ნიკაპზე სწვეთავდათ... კბილებს აჩენდნენ, ფრჩხილები წაზრდოდათ... რკინის ჟღარუნი იდგა, მეტალის სიცილი, ხველება, ტკაცატკუცი...

თვალები გაახილა. გააკანკალა. ბაღიდან რომ გადიოდა, ჭიშკართან შეჩერდა, მიწას დააცქერდა... მერე ნელა დაიხარა და თავისი გაჭეჭყილი, დასვრილი სავარცხელი აიღო... ბუებს ყვითელი თვალები დასთხროდათ. უყურა, უყურა და მერე ცრემლი ჩამოუგორდა სახეზე.

* * *

თავდახრილი მიუყვებოდა ქუჩას. მიწისქვეშა გადასასვლელში ჩავიდა. ხეიბარი, სახედამწვარი კაცი მიწაზე იჯდა, კედელს მიყრდნობოდა და ეძინა. გვერდით ათიოდე წლის, ავსახიანი ბიჭი ედგა. ჭუჭყიანი ხელისგულებით ნაღეჭ კევს აგორგლებდა. მერე გაწელა და ერთი ბოლო პირში ჩაიდო. ქალმა ჩანთა გახსნა, მუქი, მძიმე ქილა ამოიღო და გაუბედავად დადგა ხურდა ფულით ფსკერმოფენილი, შავი ქუდის გვერდით. "მურაბაა" - უთხრა ბავშვს და წავიდა.

* * *

პარკში ჩავიდა. წითლად მოხრეშილ ბილიკს გაუყვა და ცარიელ, შადრევანჩამქრალ აუზთან შეჩერდა, რომლის ფსკერზეც ხმელი ფოთლები, ბოთლის ნამსხვრევები და რეზინის გაგლეჯილი, მოწითალო ბურთი მოსჩანდა. უცებ პატარა, ლამაზმა ბიჭმა მიირბინა და აკნავლებული კნუტი აუზში ჩააგდო. მეორეც მიჰყვა და მხიარულად დაიწყეს ქვების სროლა. პირველმა გვერდში მოარტყა კნუტს, რომელიც ცდილობდა გაგლეჯილ ბურთში შემძვრალიყო. ქალი გაფითრდა. ჩანთა ძირს დადო, აუზში ჩახტა და კნუტთან მიირბინა, კენჭი მხარში მოხვდა, არ მიუხედია, ხელში აიყვანა აცახცახებული ცხოველი, გული ამოვარდნაზე რომ ჰქონდა. ერთხანს ასე იდგა, მერე შეტრიალდა. კნუტი აუზის ნაპირას დასვა, გაჭირვებით ავიდა, ისევ აიყვანა და ბიჭებისკენ არ გაუხედავს, პატარა კიოსკისაკენ გასწია. ღვეზელი იყიდა, დაანამცეცა, ვერხვის დიდ, ყვითელ ფოთოლზე დაყარა და ძირს დასვა კნუტი. ნამდვილი პატარა ვეფხვი იყო, მორუხო-ვერცხლისფერ ზოლებიანი, ტანი უთრთოდა და დიდი, გამჭოლი თვალებით შეჰყურებდა სახეში. ხორციანი ღვეზელის ნამცეცები ყურადღებით დაყნოსა და მერე ფრთხილად ალოკა პატარა, ვარდისფერი ენით. "რატო ყრი ნაგავს, არა გრცხვენია ამხელა ქალს, შენისთანები ნაგვით ავსებენ აქაურობას და მე უნდა ვასუფთაო, არა?" შავხალათიან-შავჩექმებიანი, თმაგაბანჯგლული კაცი გააფთრებული ყვირილითა და გრძელი ცოცხის ქნევით მოიწევდა მისკენ...

სწრაფად მოშორდა იქაურობას. გვერდით წეღანდელმა ბიჭებმა ჩაუქროლეს მხიარული შეძახილებით. ვეებერთელა, მოჭრილ ტირიფზე შემსხდარიყვნენ, რომელსაც სატვირთო მანქანა მიათრევდა წითელ მიწაზე. პარკის კუთხეს გახედა. მეორე ტირიფიც ირყეოდა და ფართხალებდა მზიან ჰაერში. საშინელი ღრჭიალი გაისმა და ხე ყრუ ზათქით დაენარცხა მიწას. შავხალათიან მუშებს ხელით ეჭირათ მაღალ ფეხებზე შემდგარი ალუმინის მოლაპლაპე სტენდები. სჩანდა, იქ აპირებდნენ დადგმას. "მე და ეს ხეები ტოლები ვართ. მე რომ დავიბადე, მაშინ დაურგავთ ესენიც" - ჩაესმა ყურში დედის ხმა, მუდამ რომ ჩაესმოდა ხოლმე ამ ტირიფების დანახვაზე და არასოდეს სასაფლაოზე. თავისი გაკვირვებაც გაახსენდა, როცა ეს სიტყვები გაიგონა სამიოდ წლისამ: როგორ თუ ტოლები? ხეები ამხელები იყვნენ, დედა კი ასეთი პატარა... ელექტროხერხის ღრჭიალი გაისმა... და მესამე ხის ძლიერი ვარჯიც აცახცახდა. დამთავრდა. გადაჭრეს ერთი დიდი სისხლძარღვიც, რომელიც ერთდროულად ფეთქდა წარსულში, ბავშვობაში, მეხსიერებაში, დედის სხეულში, სიკვდილში, საფლავში, უკვე ჩანაცრებულ ხორცში, გაშიშვლებულ ძვლებში, მზეში, რადგან ყველაფერს ერთად აცოცხლებდნენ მის გულში: დედისტოლა ხეები.

* * *

ოთხთვალაზე შედგმულ ვეება, მრგვალ კასრთან კაცები ირეოდნენ. ძირს, მიწაზე გუბედ დამდგარ ბურახს ფუტკრები და ბუზები დაბზუოდნენ. შვილის ამხანაგი შენიშნა. ჩანთა მხარზე რომ ეკიდა და კათხა მოეყუდებინა. გაუხარდა. უყვარდა ეს ბიჭი. ადრე ძალიან ხშირად იყო ხოლმე მათთან, როდესაც დედა სულიერად დაუსნეულდა და მამიდის ამარა დარჩა. თავის შვილთან ერთად დაჰყავდა ხოლმე პარკებსა და ბაღებში, საცურაო აუზზე და კინოში. ახლა ალბათ იქ დადიოდა, მისი ქმარყოფილის სახლში...

ბიჭისკენ გაეშურა. პირი გაშრობოდა და ბურახის დალევა მოუნდა. თან ეგებ ისიც გაეგო რამენაირად, თუ შვილი რატომ აღარ მოდიოდა მასთან, თუმცა ამის გამხელა ეძნელებოდა.

ბიჭმაც დაინახა, ამხანაგის დედა, რაღაც ძველებურად გამოწყობილი, გრძელ, მელნისფერ კაბაში, გულში კნუტი რომ ჩაეხუტებინა. დაინახა, როცა კათხამოყუდებულს თავი უკან ჰქონდა გადაწეული. ასევე შებრუნდა გამყიდველისკენ, ცარიელი კათხა სწრაფად დადგა და წავიდა. ადრე ძალიან უყვარდა ეს ქალი, რომელიც უფრო დიდ ვაშლს მას აძლევდა, ჯერ მას აიყვანდა ავტობუსში, ჯერ მას გაუშლიდა ხოლმე ლოგინს და მერე თავის შვილს... ახლა კი აღარ უნდოდა მასთან შეხვედრა, და ბიჭს კარგად არ ესმოდა, რატომ.

ქალი მიხვდა, შვილის მეგობარმა თავი რომ აარიდა. იდგა და უყურებდა თავისი შვილივით მაღალს, მხრებგანიერს. ვიღაც დაეჯახა. მიმოიხედა. მერე კნუტს, მის იღლიაში რომ შეერგო თავი და ეძინა, ხელი გადაუსვა.

* * *

სასაფლაოს ჭიშკარში ურიკებით შეჰქონდათ ბაზალტის მძიმე ლოდები და სუფთა, შავი მიწა. ქალმა საფლავებს შორის ვიწრო გასასვლელში ურიკებს გაასწრო და წინ წავიდა. დიდხანს იარა და სადღაც, განაპირას ძველ და უბრალო საფლავთან შედგა. ხის გრძელ, დაბალ სკამზე ჩამოჯდა, დედ-მამის სახელებსა და გვარებს მიაჩერდა. ორი სახელი და ორი გვარი უნდოდა თავის გვარ-სახელთან, თავის თავთან დაეკავშირებინა და ვერ მოახერხა. ამან გააკვირვა და გული ატკინა. კნუტს ისევ ეძინა მის კალთაში. ქარვის ბეჭედს დახედა, მერე ლოყაზე დაისვა და ტუჩებთან მიიტანა. საფლავზე თავისით მოსული სამყურა იცრიცებოდა და მაღალი ხეებიდან ჩამოცვენილ ყვითელ ფოთლებს ნიავი ატოკებდა. მზე ანათებდა და შაშვები სტვენდნენ. მოხუცი, შავწინსაფრიანი ქალი გვერდით საფლავზე დეკორატიულ მცენარეში შერეულ სამყურას გლეჯდა. მიხაკებს სათითაოდ ტეხდა და ისე აწყობდა. გამოხედა და გამოელაპარაკა: "- რამდენჯერ ვეუბნები და სულ ავიწყდებათ, ყვავილები თუ არ გადატეხეთ, იპარავენ და ჰყიდიან-მეთქი. რა კარგი კნუტია, იპოვე? მე აქვე ვცხოვრობ, სახლში თაგვები მყავს, კატა დამიბერდა და მომიკვდა, ხომ არ მომცემ, გავზრდი და მეყოლება!"

ქალს გული მოეწურა, კნუტს დახედა, მერე ლოყაზე მიიკრა და მოხუც ქალს გაუწოდა. იმან წინსაფარში გამოახვია და წავიდა.

ვიწრო ბილიკზე პროცესია მოტორტმანებდა. კუბო ჰაერში მოცურავდა, მზე დაჰნათოდა, გადიდებული სურათიდან ოცი-ოცდახუთი წლის ბიჭი საფლავებს შესცინოდა. ქალი ქვის სკამზე შედგა და პატარა ხეს ხელი ჩასჭიდა. წინ ჩაუარა კუბომ, თითქმის სახესთან. ახლოდან დახედა ახალგაზრდა მკვდრის ზემოთ აპრეხილ, გახუნებულ და გახევებულ წამწამებს, ნაჭრილობევს საფეთქელსა და გასიებულ ყელზე. ქვითინის, გოდების, წყევლის ხმა ფლეთდა მზიან ჰაერს. პროცესიამ რომ ჩაიარა, ქალი ქვის სკამზე ჩამოჯდა და ჯუჯა ხეს ჩაეხვია. უცნაურ, მტანჯველ სინაზეს გრძნობდა მკვდარი ბიჭისადმი. ასე ემართებოდა ხოლმე ბავშვობიდან. ახალგაზრდა მკვდრები უცნაურად უყვარდებოდა.

თვალები დახუჭა, ხედავდა: ცისკენ აწვდილ ხელებს. ხელების ტყეს.

"ღმერთო" - დაიჩურჩულა - "ღმერთო!"

* * *

მეზობლის პატარა გოგო ტიროდა, თვალებს ისიებდა. "რა მოგივიდა?" - ჰკითხა ქალმა და თვალიდან მუშტი ჩამოაღებინა. "ბურთი ჩამივარდა" - ბავშვმა სარდაფის ბნელ, ოთხკუთხა, უშუშო სარკმელზე მიანიშნა. ასეთი ბნელი ოთხკუთხედები მიუყვებოდა შენობის ძირს. "ნუ სტირი, ჩავალ, მოგიძებნი".

სადარბაზოში შევიდა და ქვემოთ მიმავალ კიბეზე დაეშვა, პირველად, მთელი ამ ხნის განმავლობაში, რაც ამ შენობაში ცხოვრობდა. სრულ უკუნეთში ამოყო თავი. ნესტისა და შარდის სუნმა სული შეუგუბა. ჩანთიდან ფარანი ამოიღო და აანთო, კედლებზე მოატარა. ტოლით შეფუთულ ვეება რკინის მილებს ბღუჯა-ბღუჯა დასთრევდათ ყავისფერი თმა. რაღაც ქშენა და ღრჭიალი შემოესმა. და წრიული შუქი მოულოდნელად ქალის თეთრ, შიშველ მუცელზე შეჩერდა, რომელსაც ისე ჭყლეტდა მამაკაცის ხელი, თითქოს ცომს ზილავსო. მერე იმ მუცელს კაცის სხეული გადაეფარა და სინათლის მოცახცახე წრეში ფეხსაცმლის ვეება ლანჩები აღიმართა ქუსლით ზემოთ. კაცის ხმამ უხამსი სიტყვები გამოსცრა და ქალის ხმამაც გაიმეორა.

"ის იყო", - ფიქრობდა ქალი და თავზარდაცემული არბოდა კიბეზე... სახლის წინ იდგა ფერდაკარგული. ბავშვი ვეღარ იპოვა. წასულიყო. შორს მოჰკრა თვალი, ქუჩის ბოლოში, ორ გოგოსთან ერთად მხიარულად ხტებოდა გუბეზე. ორმა ქალმა, ჭუჭყიან ეზოში თოთო ბავშვებს რომ ასეირნებდა, ერთმანეთს რაღაც გადაულაპარაკა და ქალს თვალი გააყოლა. ლიფტში შევიდა. მერე კი იდგა და შეჩვეული შიშით შესცქეროდა კაცის ფეხსაცმლის ჭუჭყიან კვალს საკუთარ კარზე, ლანჩის სამ ვეება ანაბეჭდს: ჭვინტით ზემოთ. "როცა იქნება, გაგიგდებ ქვეშ", ჩაესმა ყურში მეზობელი კაცის ხმა, წეღან იქ რომ დასტოვა, ნესტისა და შარდის სუნით აყროლებულ სარდაფში, აღრჭიალებულ-აქოშინებული. მთვრალი და ავი, ჩართული მაგნიტოფონით აივლიდა ხოლმე კიბეებს გვიან ღამით, როცა ლიფტი უკვე გამორთული იყო, და აუცილებლად წიხლს მიარტყამდა მის კარს და ზედ გინებას მიაყოლებდა... ეს მას შემდეგ დაიწყო, როცა ორი-სამი წლის წინ მთვრალმა გვიან ღამით მასთან შესვლა მოიწადინა და ქალმა ჭრელ თვალებში შეაფურთხა და კარი მიუკეტა. ზიზღი და სიამაყე ხელს უშლიდა მისი ნაწიხლარები გაეწმინდა, მაგრამ მათი რიცხვი სამს რომ ააღწევდა, ვეღარ უძლებდა, თავს ძალას ატანდა და კარს სწმენდდა ხოლმე... შინ შევიდა, სანთელი აანთო.

* * *

საწოლზე იწვა, პირით კედლისკენ, გულში ფარანი ჩაეკრა და ხელით გადაბმულ კაბელს ეფერებოდა. უყურებდა ფაქიზად, ზუსტად გადახვეულ საიზოლაციო ზონარს და გული უჩუყდებოდა. ასე გულდასმით, კეთილსინდისიერად შესრულებული საქმე, მისთვის, მისი გულისთვის შესრულებული-მოფერებასავით მოქმედებდა. ახსენდებოდა კაცის თითების ზუსტი და დარწმუნებული მოძრაობა, ფრთხილად უსვამდა თითებს გადაბმულ ადგილს, თითქოს შეხვეული ჭრილობა იყო. მერე ლოყაზე მიიკრა და აკოცა. ფარანი აანთო. სინათლის წრე კედელს აეკრა. განათებულ ადგილს მიაშტერდა. "მოდი" - დაიჩურჩულა და ატირდა - "მოდი, მეშინია".

* * *

წრიული სინათლე საბავშვო ეტლის ბორბალს მიადგა და ძირს მიყრილი ბოთლები და ძველი ფეხსაცმელებიც გაანათა. მერე თვალებმოკაშკაშე კატა დაიპყრო, რომელიც დაიძაბა, მაგრამ არ განძრეულა... სარკის წინ იდგა და მონუსხული მისჩერებოდა თავის მუქ ლანდს ძველ, ჭუჭყიან, დაბზარულ სარკეზე მოციმციმე ყვითელ წრეში. "მთვარე დამშრალი გუბის ტენიან ფსკერზე. მთვარეზე ქალის სახის ანაბეჭდი". ასე გაიფიქრა და სახეზე მიინათა ყვითელი შუქი... მერე რკინის კიბისაკენ შებრუნდა და თვალები დახუჭა. სხეულით გაახსენდა, როგორ ჩამოაწოდა ხელები კაცმა. თავიდან განიცადა მისი ძლიერი, მშველელი შეხება. მერე ხელები გაიშვირა და რკინის ცივ მოაჯირებს ჩაეჭიდა.

ღამის ქარი კაბას უფრიალებდა და გრძელ თმას უშლიდა. შორს ლამპიონების შუქში აუზი ბზინავდა. პატარა ბაღჩებში აქა-იქ ბჟუტავდნენ ნათურები. მაგრამ ქალი ცას აჰყურებდა, სავსე მთვარესა და წვრილ ვარსკვლავებს, და ჩურჩულებდა... მერე ანტენასთან მივიდა, ხელი გადაუსვა ჯვრებივით ფრთებზე, ჩაიმუხლა, ფარანი აანთო, გაანათა ანტენის ძირი, იქ მიმაგრებული ლურჯი კაბელი, წამოდგა და ანტენის ცივ ტანს ჩაეხვია, და ჩურჩულებდა, და ჩურჩულებდა... მერე გასწორდა, ზურგით აეკრა ფრთებიან რკინას, ისევ ცისკენ აღაპყრო სახე და ხმადაბლა ამღერდა...

გვერდით შენობაში ბოლო სართულზე შუახნის კაცი ფანჯრის რაფას დაყრდნობოდა და ეწეოდა. ის იმავე შენობაში მცხოვრებ ერთ ახალგაზრდას ელოდებოდა, რომელიც, წესით, აუცილებლად უნდა მისულიყო შინ; როგორც კი მანქანიდან გადმოვიდოდა, კაცს უნდა ესროლა. ამიტომ ჰქონდა იარაღი გამზადებული... შუახნის კაცს სიმღერა შემოესმა და შეკრთა. მაგნიტოფონის და რადიოს ხმას არ ჰგავდა, ცოცხალი ხმა იყო, ცოცხალი ქალის ხმა და კაცი ვერ მიხვდა, საიდან მოისმოდა. აქეთ-იქით იხედებოდა. არც ერთ ფანჯარაში არ ენთო სინათლე... კაცი ერთიანად დაიპყრო უსიტყვო სიმღერამ, რომელმაც გარდაცვლილი შვილი გაახსენა. "შენ რა ღონიერი ხარ, მამა" - შენატრა ოცდახუთი წლის ფერდაწრეტილმა ბიჭმა, უღონოდ დაუსვა გალეული ხელი მამის დაკუნთულ-დაძარღვულ მკლავს და რამდენიმე თვის მშიერ-მწყურვალმა დალია სული. კაცი მოეშვა, გუნება წაუხდა, ქალის ხმა აშინებდა, ცუდი წინათგრძნობით ავსებდა. იგრძნო: სიმღერას ვერ გაუძლებდა და გადაწყვიტა, მტრის მოკვლა გადაედო. ცოლყოფილთან მოუნდა წასვლა, რომელიც შვილის სიკვდილის შემდეგ მალევე მიატოვა.

* * *

ნისლიანი დღე გათენდა, იმ შემოდგომის პირველი ნისლიანი დღე. ქალი ფანჯარასთან იდგა და ფიქრობდა, რომ დადგა წვიმებისა და ნისლების ჟამი; რომ მზე წავიდა, გამოეთხოვა ქალაქს და ვინ იცის, როდის დაბრუნდებოდა; რომ როცა მზე დაბრუნდებოდა, ცრემლისა და სისხლის რუები დახვდებოდა ნაცნობ ქალაქში.

ტელეფონს მიუჯდა, დიდხანს და ტანჯვით დაჰყურებდა ციფერბლატს და მერე გაუბედავად აკრიფა ნომერი. გული ამოვარდნაზე ჰქონდა. ნატრობდა, შვილს ეპასუხნა. მაგრამ ქალის თამამი და ცივი ხმა შემოესმა და ხელის კანკალით დადო ყურმილი. დიდხანს დასცქეროდა ქაღალდის ნაგლეჯს, რომელზედაც ტელეფონის ნომრები ეწერა. მერე აკრიფა, და როცა უპასუხეს, "ხელოსანი მინდა გამოვიძახოო", - თქვა დაბნეულად. მისამართი და ვინაობა ჰკითხეს. კი მაგრამ თქვენთან ხომ იყო ჩვენი კაცი, ხომ გააკეთაო, გაიკვირვა მორიგემ. "გააკეთა, მაგრამ მაინც არ მუშაობს" - უპასუხა ქალმა და ხელოსნის გვარი ჩააწერინა. "მოვა, დღეს თუ არა, ხვალ", - უპასუხეს და ყურმილი დაუკიდეს.

* * *

იდგა და სველ კლდეს შესცქეროდა. თმასავით ჩამოშლილ მწვანე ბალახზე დიოდა და დიოდა წყალი. ხელი შეუშვირა და თვალებზე მოისვა; მთელი ცხოვრება ესმოდა, თვალებს რგებსო. მერე ისევ იდგა და შესცქეროდა სველი თვალებით. წყალი გაწითლდა... "იყო მთებს შორის მოქცეული, ძველი ქალაქი. მდინარე ჰკვეთდა, და მისი გულში მარადმტირალი კლდეები იდგნენ" - გაიფიქრა ქალმა.

* * *

კაცმა ილოთა, იავადმყოფა და ორი კვირის შემდეგ გავიდა სამსახურში. შუა ლოთობაში, შინ მისულს ერთხელაც კარი აღარ გაუღეს. მაშინ უცბად აღმოაჩინა, რომ მისი სიდედრი საშინლად მახინჯი, ავხორცი და გლუვტვინიანი არსება იყო და ეს აღმოჩენა ყვირილით გაანდო მთელს ქუჩას, უარყოფილმა ცოლის მშობლების ხეხილით სავსე ეზო რომ დასტოვა. მერე იდგა შუა ქუჩაში, ხმელი ფოთლების კორიანტელში და ვითარცა ხილვით შეპყრობილი წინასწარმეტყველი შემზარავი შტრიხებით ამკვეთრებდა თავისი სიდედრის უკვე თითქმის აპოკალიფსურ ხატს. წარმოადგინა იგი ლამის გველეშაპად, რომელიც ნთქავდა საბავშვო ბაღისკენ მიმავალ რძის მდინარეს; წიწიბურას, მანანას, ხორბლის ზვინებს; რომელიც თავისი ყინულოვანი ამონასუნთქით თოშავდა და აზრობდა ნორჩ სულებს; რომელსაც, ამდენად, საყინულედ გადაექცია თავის ე. წ. საბავშვო ბაღი... ხოლო თანამეცხედრის მისამართით შედარებით ხმადაბლა აღნიშნა: "ისიც იქ გაყინული ქაშაყია, თანაც წინასწარ მოხარშულიო".

მერე კი მოტეხილი, სულხორციანად დაშლილი და განადგურებული იწვა ლოგინში და გულს აზიდებდა, რომ მისგან მხილებულ-დაგმობილნი დიდსულოვნად უვლიდნენ. ასე უილაჯოდ იწვა და ფიქრში შმაგად ღალატობდა ცოლს. ოღონდ რატომღაც იმ სევდიან ქალთან არა; მისი სახე ამ ორომტრიალსა და ვნებებისაგან შორს გადაემალა, სადღაც, გულის ერთ მიუვალ კუნჭულში, სადაც მანამდე მხოლოდ ერთი არსება ბინადრობდა: თავის გრძელ და მძიმე თმაში ჩასვენებული, თექვსმეტი წლის გოგო, ცვილისფერ სახეზე გამოუცნობი სიამაყე რომ დაჰყინვოდა; ის, ვინც მისი სილამაზითა და ქედმაღლობით ჭკუიდან გადასულმა თანაკლასელმა მიწისკენ გაამწესა და თვითონაც მიჰყვა. "რომელი მურაბა გინდა?" - ისმოდა მუდამ გულის იმ საკანში. "გამომიცანი და წამიყვანე", იხვეწებოდნენ დიდი თვალები. ის თალხთვალებიანი ქალიც, კამეას რომ აგონებდა, იქა ჰყავდა. იქა ჰყავდა ლეღვის მურაბასთან ერთად და ამ ტლანქ აურზაურს არ აკარებდა. არც თვითონ ეკარებოდა.

გამოძახებებს რომ დახედა, შეკრთა. ყველგან ჩამოიარა და საღამო ხანს მივიდა ქალთან. დიდხანს რეკა. კარი არავინ გაუღო. დაბნეულმა იწრიალა და მერე სახურავზე ავიდა. ყვავები ყრანტალით აფრინდნენ ანტენებიდან და ნისლიანი სივრცე გაჰკვეთეს. ანტენა შეათვალიერა, არაფერი სჭირდა. ძირს შეფუთული რაღაც იპოვა. ქაღალდი შემოაცალა. ლეღვის მურაბით სავსე ქილა შერჩა. დაიბნა. აწრიალდა. გრძნობამორეული დასჩერებოდა ქილას; მერე უმწეოდ გახედა ნისლში ჩაძირულ ნაწვიმარ ბაღებს და საფრთხობელებს... ისევ რეკა კარზე და მერე წავიდა.

* * *

ორი კვირის შემდეგ ნასვამს და დაღლილს ისევ გაუწია გულმა ქალისკენ. ისევ არავინ გაუღო კარი.

ერთი თვის შემდეგ იწვა და ტელევიზორს უცქერდა. ჩაეძინა. რაღაც სიზმარმა გააღვიძა, და თვალი რომ გაახილა, ეკრანიდან ის ქალი უყურებდა. ოღონდ უფრო ახალგაზრდა და ოდნავ მომღიმარი. წამოჯდა. სურათი იყო. დიქტორის ხმამ მშვიდად დაასრულა: "თუ რაიმე იცით მის შესახებ, შეგვატყობინეთ"... ეკრანი აციმციმდა, ცისფერი ზოლები აიკლაკნა და თითქოს წყალმა დაფარა სახე.